به گزارش خبرنگار اقتصادی خبر ساز، بدون شک «تحریم» بزرگترین چالش صنعت نفت ایران در 10 سال گذشته بوده که فرصت‌های زیادی را برای توسعه کشور از بین برده است.
به طور کلی دو راهبرد برای در هم شکستن تحریم نفتی در فضای سیاسی کشور تعریف شده است:
با شکست راهبرد نخست در 8 سال دولت یازدهم و دوازدهم، حال دولت سیزدهم راهبرد «بی‌اثر کردن تحریم» را در پیش گرفته است. البته مذاکره و توافق با آمریکا به عنوان یک اقدام تاکتیکی برای رفع تحریم و «کسب انتفاع اقتصادی ایران» می‌تواند امری مطلوب باشد به شرطی که ذیل راهبرد بی‌اثرسازی تحریم‌ها و در کمک به آن تعریف شود.
وزارت نفت دولت سیزدهم در طول یک سال گذشته، 4 اقدام کلیدی برای اجرای راهبرد بی‌اثر سازی تحریم‌ها در دستور کار قرار داده است که نشان از انتخاب راهبرد صحیح برای در هم شکستن تحریم‌ها است. این چهار اقدام عبارت‌اند از:
در این گزارش به سومین اقدام وزارت نفت در احیای دیپلماسی انرژی و نتایج برخی از مهم‌ترین اقدامات این وزارتخانه می‌پردازیم.
*امضای قرارداد سوآپ سه‌جانبه و احیای روابط با ترکمنستان
قرارداد سوآپ گازی بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان در حاشیه پانزدهمین نشست سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در آذرماه سال گذشته امضا شد. طبق این قرارداد سالانه 1.5 الی 2 میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان (سرخس) وارد ایران شده و توسط شبکه خطوط انتقال ایران به آذربایجان (آستارا) ارسال می‌شود.
از جمله مزایای این قرارداد می‌توان به احیای روابط اقتصادی ایران و ترکمنستان بعد از 5 سال تیرگی روابط، کمک به پایداری شبکه گاز شمال شرق کشور و از دور خارج کردن خط لوله تاپی و ترانس کاسپین (که برای حذف ایران از بازار گاز منطقه با حمایت آمریکا در حال پیگیری بود) اشاره کرد.
همچنین خردادماه سال جاری نیز تفاهم‌نامه دو برابر شدن میزان سواپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران امضا شد که گام دیگری برای تقویت روابط ایران با ترکمنستان محسوب می‌شود.
*امضای تفاهم‌نامه 40 میلیارد دلاری با شرکت گازپروم روسیه
تفاهم‌نامه شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه تیرماه سال جاری در 6 محور و به ارزش 40 میلیارد دلار امضا شد. این محورها عبارت‌اند از:
محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره این تفاهم‌نامه گفت: امروز به دلیل تغییر شرایط بین‌المللی و نظم جدید دنیا، کشور ایران و روسیه وارد عمیق‌ترین مناسبات راهبردی شده‌اند که این مناسبات همه ابعاد اقتصادی دو کشور را در برمی‌گیرد و همکاری‌های مشترک ایران و روسیه با چشم‌انداز ایجاد زیرساخت‌های بلندمدت پیش می‌رود.
در حال حاضر توافق ایران و روسیه برای خرید و سوآپ 5.5 میلیارد متر مکعب گاز نهایی شده است و به زودی امضا می‌شود. طبق محاسبات ایران در صورت واردات 20 درصد از گاز مازاد روسیه می‌تواند حدود 6 میلیارد دلار از تجارت گازی با روسیه سود ببرد.
*سهامداری ایران در پالایشگاه‌های فراسرزمینی آمریکای لاتین
سیاست خرید تقاضا یا Buy Demand برای توسعه صادرات نفت ایران از طریق سهامدار شدن در پالایشگاه‌های فراسرزمینی برای نخستین بار در دولت سیزدهم پیگیری شد. در حال حاضر فرآیند مشارکت ایران در بهرهبرداری و استفاده از ظرفیت دو پالایشگاه فراسرزمینی «ال‌پالیتو» و «پاراگوانا» در ونزوئلا آغاز شده و قرار است در پتروپالایشگاه «بولیوار سوپریم سوئنو» در نیکاراگوئه نیز مشارکت کند.
جواد اوجی وزیر نفت در برنامه تلویزیونی صف اول در این باره توضیح داد: در وزارت نفت همواره یکی از بحث‌ها از سال‌های دور این بود که «پالایشگاه فراسرزمینی» داشته باشیم و خوشبختانه در سفر به کشورهای آمریکای لاتین یکی از دستاوردهای خیلی خوب عقد قرارداد در زمینه استفاده از ظرفیت پالایشگاه‌های نفتی این کشورها بود.
همچنین صدور خدمات فنی و مهندسی ایران به کشورهای آمریکای لاتین نیز در دستور کار قرار گرفته است و در مرحله انجام مذاکرات و تبادل اطلاعات قرار دارد.
*همکاری ایران و آذربایجان در توسعه میادین دریای خزر و ذخیره‌سازی گاز
وزارت نفت دولت سیزدهم در راستای رویکرد همسایه‌محوری، هدف‌گذاری خود را بر توسعه روابط اقتصادی با کشور آذربایجان معطوف کرده است. امضای قرارداد سوآپ سه‌جانبه و تفاهم‌نامه افزایش انتقال گاز ترکمنستان از خاک ایران به مقصد آذربایجان از جمله این اقدامات بود.
همچنین تفاهم با آذربایجان برای توسعه میادین دریای خزر و نیز بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن کشور برای ذخیره‌سازی گاز در نزدیکی مرز ایران نیز از دیگر اقدامات وزارت نفت محسوب می‌شود.
*افزایش حجم صادرات گاز به عراق و وصول مطالبات معوق
افزایش 43 درصدی صادرات گاز به عراق در 3 ماهه نخست سال 1401 نسبت به بازه مشابه سال 1400 از جمله اقدامات راهبردی دولت سیزدهم برای توسعه تجارت گاز با کشور عراق بوده است. طبق گفته سخنگوی وزارت برق عراق مذاکرات دو کشور برای افزایش صادرات گاز ایران در حال انجام است.
همچنین وصول 1.6 میلیارد دلار مطالبات معوق از عراق بابت صادرات گاز در دولت قبل و تسویه تمام صورتحسابهای جاری صادرات گاز به آن کشور از دیگر اقدامات فعالانه دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی انرژی بوده است.
*انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با کشور عمان برای صادرات گاز
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، مذاکرات گسترده‌ای برای توسعه همکاری در حوزه انرژی با کشور عمان شروع شده و این مذاکرات برای اجرای رئوس تفاهم‌نامه در حال انجام است. صادرات گاز به کشور عمان، تعمیق روابط تجاری و بهره برداری از میدان مشترک هنگام از جمله محورهای مذاکرات دو کشور است.
همچنین صدور خدمات فنی مهندسی ایران در بخش بالادست و پایین‌دست نفت و پتروپالایشگاه‌ها و تجارت و صادرات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی ایران به عمان نیز از دیگر محورهای تفاهم‌نامه دو کشور است.
در مجموع به نظر می‌رسد فرصت‌های بی‌شماری برای ایران در حوزه انرژی و در ارتباط با کشورهای همسایه وجود دارد، فرصت‌هایی که در دولت قبل معطل مذاکره با غرب باقی‌ماند و حال در دولت سیزدهم در حال احیا شدن هستند.
انتهای پیام/
