گروه دانشگاه خبر ساز؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۱ را با عنوان سال « تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری کردند.
سال ۱۴۰۰ نیز از سوی رهبر معظم انقلاب با عنوان سال « تولید، پشتیبانی‌ها، مانع زدایی‌ها» نامگذاری شده بود.
این تکرار و تأکید مقام معظم رهبری در انتخاب نام سال‌ها بر اهمیت «تولید» دلالت دارد و قطعا مقام معظم رهبری ضرورت تولید را احساس کرده‌اند که نام این دو سال را با واژه «تولید» آغاز کردند.
دانشگاه‌ها نیز که در سال‌های کمی دور تنها به آموزش تئوری به دانشجویان می‌پرداختند چند سالی است که به سمت پژوهش و فناوری گرایش پیدا کردند و حتی پارک‌های علم و فناوری در دانشگاه تاسیس شده که شرکت‌هایی در حوزه‌های مختلف از سوی اساتید دانشگاه و دانشجویان در این پارک‌ها مشغول به فعالیت هستند بنابراین از دانشگاه‌ها و دانشگاهیان نیز انتظار است در راستای تحقق نام سال گام بردارند و چه بسا دانشگاه‌ها در رأس اجرای تولید و اشتغال آفرینی باشند.
از این رو، در زمینه چگونگی فعالیت دانشگاهیان در حوزه تولید و اشتغال آفرینی و چگونگی تحقق خواسته مقام معظم رهبری با پیمان صالحی معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم گفت‌وگو کردیم.
آنچه در گفت‌وگوی ما با معاون وزیر علوم می‌خوانید:
* ضرورت افزایش تولید متناسب با نیاز کشور
* لزوم تقویت زیرساخت‌ها در پارک‌های علم و فناوری
* آمار پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان و میزان اشتغال آفرینی آنها
* ضرورت تقویت نظام ضعیف اعطای گرنت در کشور
* لزوم توجه به شرکت‌های دانش بنیان کوچک
* ضرورت تقویت نظام نوآوری باز
* برای افزایش تولید باید نیاز کشور را مدنظر قرار دهیم
فارس: ضمن تبریک سال نو، درباره نامگذاری سال از سوی مقام معظم رهبری با عنوان «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال آفرین» و سهم وزارت علوم در تحقق آن توضیح دهید.
صالحی: بحث حوزه اشتغال و شرکت‌های دانش بنیان مساله مهمی است و ما باید این مبحث را بخصوص در زمینه‌هایی که کشور نیاز بیشتری دارد بیشتر مدنظر قرار دهیم، به طور مثال در حال حاضر تعداد شرکت‌های دانش بنیان در حوزه کشاورزی کم است که باید افزایش یابد.
فارس: شرکت‌های دانش‌بنیان چطور افزایش می‌یابد؟
صالحی: دانش بنیان شدن شرکت‌ها روند خاصی دارد که موسسان هر شرکت باید این روند را طی کنند تا شرکت با عنوان دانش بنیان شناخته شود، شرکت باید از یک سری مدارج عبور کند و رشد پیوسته داشته باشد.
* راهکار اول: تقویت زیرساخت‌ها
فارس: برای افزایش شرکت‌های دانش بنیان و به طور کلی برای تحقق خواسته مقام معظم رهبری چه باید بکنیم؟
صالحی: به نظر بنده به عنوان معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم زیرساخت‌ها باید تقویت شود تا شرکت‌های دانش بنیان بتوانند رشد کنند و البته باید بتوانند به صورت پیوسته پیشرفت و رشد داشته باشند تا به تولید و خودکفایی برسیم.
* ضرورت حمایت از شرکت‌های دانش بنیان برای رشد از نظر کیفی
فارس: چه نهادهایی مسوولیت انجام این کار را دارند؟
صالحی: البته در کشور حمایت‌های خوبی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و همچنین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای رشد و پیشرفت شرکت‌های دانش بنیان و تقویت زیرساخت‌ها صورت گرفته است اما صحبت من این است که این حمایت‌ها افزایش یابد، البته بحث من کیفی است نه کمی.
فارس: در حال حاضر از نظر کمی و کیفی در چه وضعیتی قرار داریم؟
صالحی: در حال حاضر 40 پارک علم و فناوری، بیش از 200 مرکز رشد و 300 مرکز نوآوری زیرمجموعه وزارت علوم داریم که اینها کارخانجات دانش بنیان هستند یعنی شرکت‌ها برای دانش بنیان شدن از این مراحل عبور می‌کنند و دانش بنیان می‌شوند.
اما بسیاری از پارک‌های علم و فناوری ما جوان هستند و از نظر امکانات به این شکل هستند که زمین گسترده دارند اما زیرساخت قوی ندارند، تقویت زیرساخت‌ها هم هزینه بر است بنابراین نهادهای دولتی باید برای تقویت زیرساخت‌ها حمایت کنند زیرا تقویت زیرساخت‌ها بسیار مهم و قابل توجه است.
ما باید مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری را تقویت کنیم، بودجه‌ای که پارک‌های علم و فناوری دارند پاسخگوی نیازهای آن‌هاست و برای تقویت زیرساخت‌ها بودجه مناسبی ندارند.
* راهکار دوم: تقویت نظام اعطای گرنت
البته در بسیاری از کشورها حمایت از طریق اعطای گرنت هم انجام می‌شود اما نظام اعطای گرنت در کشور ما ضعیف است و به جای آن نظام وامی ما خوب شده که به دلیل ریسک بالای موجود در شرکت‌های دانش بنیان بخصوص برای ایده‌های اولیه نمی‌توان روی وام به اندازه گرنت حساب کرد بنابراین حتما باید نظام اعطای گرنت را تقویت کنیم.
فارس: برای این منظور اقداماتی هم صورت گرفته است؟
صالحی: صندوق علوم، تحقیقات و فناوری در شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، این صندوق پس از صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران تنها صندوق نظام اعطای گرنت است.
البته بودجه مجلس شورای اسلامی نیز برای تقویت نظام گرنت هست اما این بودجه کفایت نمی‌کند و باید امسال تقویت شود.
* راهکار سوم: تقویت نظام نوآوری باز
فارس: در این صورت با تقویت زیرساخت‌ها در شرکت‌های دانش بنیان، وضعیت اشتغال نیز بهبود می‌یابد؟
صالحی: اتفاقا عرض دیگرم درباره اشتغال است، باید این را بدانیم که بیشترین اشتغال در شرکت‌های کوچک و متوسط ایجاد می‌شود به طوریکه می‌توان گفت بیش از 90 درصد اشتغال‌زایی از سوی این شرکت‌ها انجام می‌شود بنابراین اگر نگاه ما به افزایش اشتغال است باید به این شرکت‌ها توجه کنیم که اینها در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری مستقر هستند.
*ضرورت توسعه شرکت‌های دانش بنیان کوچک
ما با وضعیت اقتصادی حال حاضر کشورمان ضرورت دارد که نگاهمان را بر شرکت‌های کوچک قرار دهیم به عبارتی اگر با این داشته‌های مالی فعلی می‌خواهیم پیشرفت کنیم باید شرکت‌های دانش‌بنیان را توسعه دهیم.
* فارس: از چه طریق می‌توانیم این کار را انجام دهیم؟
صالحی: برای دستیابی به این هدف، نظام نوآوری باز جوابگوست؛ این نظام در دنیا جایگاه ویژه‌ای دارد یعنی شرکت‌ها باید تولید و نوآوری را بازسازی کنند و اینگونه نباشد که شرکت‌های بزرگ تمام خدمات‌شان را خودشان انجام دهند.
ما باید به سمت ایجاد نظام نوآوری باز برویم و شرکت‌های خصوصی واقعی و زایشی داشته باشیم زیرا در حال حاضر هنوز بسیاری از شرکت‌های ما خصولتی هستند یعنی خصوصی و دولتی هستند و هنوز هیکل دولت درشت است که با ایجاد نظام نوآوری باز این مساله هم حل می‌شود.
انتهای پیام/
