شب یلدا، این آئین بزرگ ایرانیان، تنها چند روز دیگر از راه می‌رسد، اما بازار آجیل و خشکبار با واقعیتی متفاوت روبه‌روست؛ افزایش شدید قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید خانوارها، طعم سنتی این شب را تلخ کرده است. بررسی‌های میدانی و گزارش‌های صنفی نشان می‌دهد که در یک سال اخیر، قیمت خشکبار و آجیل بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد رشد کرده است.​

علیرضا ارزانی، رئیس کارگروه آجیل و خشکبار اتاق اصناف ایران، تاکید کرده است که : «قیمت آجیل نسبت به شب یلدای پارسال بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد گران شده و همین عامل باعث کاهش قابل توجه تقاضا شده است.» به گفته او، کاهش فروش در بازار عمده‌فروشی تهران حدود ۲۰ درصد و در برخی مناطق جنوبی شهر تا ۵۰ درصد بوده است.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها، نتیجه مستقیم تورم و نوسانات بازار ارز و مواد اولیه است. این موضوع علاوه بر فشار اقتصادی بر خانوارها، موجب تغییر رفتار مصرف‌کنندگان نیز شده است؛ بسیاری از خانواده‌ها امسال خرید آجیل را به حداقل رسانده یا به گزینه‌های ارزان‌تر روی آورده‌اند.

از منظر اجتماعی، چنین گرانی‌ای می‌تواند بر سنت‌های فرهنگی نیز تاثیر بگذارد. شب یلدا که همواره نمادی از جمع‌های خانوادگی و دورهمی‌ها بود، امسال برای بخشی از مردم با دغدغه اقتصادی همراه خواهد بود. کاهش قدرت خرید، فشار مضاعفی بر طبقات کم‌درآمد وارد می‌کند و باعث می‌شود سنت‌هایی که سال‌هاست در خانه‌ها جریان داشته، به شکل محدودتری اجرا شوند.

بازار آجیل امسال، نمونه‌ای از تلاقی اقتصاد و فرهنگ است؛ جایی که تورم و افزایش قیمت‌ها، نه تنها سفره‌ها را کوچک می‌کند، بلکه تجربه آیینی مردم را نیز تغییر می‌دهد. به نظر می‌رسد مسئولان صنفی و اقتصادی باید با اتخاذ راهکارهای فوری، از جمله کنترل قیمت و حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده، مانع از ادامه روند کاهش فروش و آسیب به سنت‌های فرهنگی شوند.