«ژان نوئل بارو» وزیر امور خارجه فرانسه روز جمعه(دیروز) در کنفرانس خبری مشترک با «یوهان واده‌فول» همتای آلمانی خود در پاریس با اشاره به محورهای رایزنی‌ طرفین گفت: ما باید در زمینه مسائل ایران فضایی برای دیپلماسی ایجاد کنیم و اولویت ما طبعا، آزادی «سسیل کوهلر» و «ژاک پاری» است.

وزیر امور خارجه فرانسه پیشتر نیز با مطرح کردن ادعاهایی درباره شرایط نگهداری شهروندان فرانسوی که به اتهام جاسوسی در ایران زندانی هستند، خواستار آزادی آن‌ها شده است.

تاکید او بر ایجاد فضایی برای دیپلماسی پیرامون مسئله هسته‌ای ایران در پی گزارش‌های رسانه‌ای پیرامون احتمال برگزاری دیداری میان هیات‌های دیپلماتیک ایران و تروئیکای اروپا(فرانسه، آلمان و انگلیس) در وین یا ژنو مطرح شده است.

در همین راستا، «باراک راوید» خبرنگار پایگاه خبری آکسیوس در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: یک منبع مطلع اعلام کرده که دیپلمات‌های ارشد تروئیکای اروپایی و ایران هفته آینده برای یک توافق هسته‌ای احتمالی یا یکدیگر دیدار می‌کنند.

«لارنس نورمن» خبرنگار وال استریت ژورنال نیز روز گذشته در پیامی در ایکس گفت: به گفته منابع، در تماس شب گذشته میان وزرای خارجه سه کشور اروپایی و کایا کالاس (مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا) با سید عباس عراقچی (وزیر خارجه ایران)، موضوع تمدید ضرب‌الاجل فعال‌سازی مکانیسم ماشه ذیل برنامه هسته‌ای مطرح شد. در این پیشنهاد از ایران خواسته شد گفت‌وگوهای هسته‌ای با آمریکا و کشورهای اروپایی را از سر بگیرد و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نیز دوباره آغاز کند. پیشنهاداتی هم در رابطه با محدودسازی ذخایر اورانیوم غنی‌شده مطرح شد، هرچند جزئیات خاصی ارائه نشده است. منابع می‌گویند باید بر روی شرایط دقیق کار شود.

او در ادامه گفت: پیشنهاد مطرح شده، تمدید یک‌باره ضرب‌الاجل فعال‌سازی مکانیسم ماشه است. ضرب‌الاجل فعلی تا ماه اکتبر ادامه دارد اما در صورت موافقت ایران - و متحدانش در شورای امنیت یعنی روسیه و چین - احتمال تمدید بیشتر آن وجود خواهد داشت.

آمریکا دوم تیرماه با مداخله مستقیم در تجاوزگری رژیم صهیونیستی به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران سه تاسیسات هسته‌ای ایران در فردو، اصفهان و نطنز را با بمب‌های سنگرشکن هدف قرار داد. این تاسیسات آسیب زیادی دیده‌اند، اما افزایش سطح تشعشعات خارجی در آن‌ها گزارش نشده است.

این حملات متجاوزانه به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران در میانه مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن درباره توافقی در زمینه محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های ایران رخ داد. اگرچه جامعه اطلاعاتی آمریکا برخلاف ادعای رژیم صهیونیستی مبنی بر نزدیک بودن ایران به ساختن تسلیحات اتمی، مدتی پیش از این حمله اعلام کرده بود که اطلاعاتی مبنی بر نزدیک بودن ایران به ساختن یک سلاح اتمی در دست ندارد.

رئیس‌جمهور آمریکا فریبکارانه به وجود فرصتی برای دیپلماسی اشاره می‌کرد، درحالی که از برنامه رژیم صهیونیستی برای حمله به ایران اطلاع داشت و به حمایت کامل از آن اذعان کرد.

مقام‌های ایران اعلام کرده‌اند ایران هیچ گاه از گفت‌وگو رویگردان نبوده و مذاکرات ترک نکرده است اما با وجود این تجاوزگری، نیاز است تضمین‌هایی دریافت کند که در صورت ازسرگیری مذاکرات، دوباره مورد حمله قرار نخواهد گرفت.

تاکید بر راهکار دیپلماتیک و آمادگی برای فعال‌سازی «مکانیسم ماشه»

واده‌فول نیز در این کنفرانس خبری با اشاره به رایزنی اخیر خود به همراه همتایان فرانسوی‌ و انگلیسی‌اش با «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران گفت: ما باهم با همتای ایرانی‌مان گفت‌وگو کردیم که نشان می‌دهد فرانسه و آلمان در حال رسیدگی به مهم‌ترین مسائل بین‌المللی هستند که مسلما، همواره ظرفیت تبدیل شدن به یک بحران یا درگیری را دارند که ممکن است به جنگ تبدیل شود. ما فقط به مسائل آسان رسیدگی نمی‌کنیم و مسئولیت مشترکی احساس می‌کنیم. این نشان‌دهنده روابط نزدیک ماست.

رئیس‌جمهور آمریکا فریبکارانه به وجود فرصتی برای دیپلماسی اشاره می‌کرد، درحالی که از برنامه رژیم صهیونیستی برای حمله به ایران اطلاع داشت و به حمایت کامل از آن اذعان کرد

او با اشاره به اهمیت حل‌وفصل جنگ اوکراین برای امنیت کشورهای اروپایی افزود: امنیت اروپا به شرایط ناپایدار خاورمیانه نیز بستگی دارد. این کاملا واضح و سیاست مشترک ماست که ایران هرگز نباید به تسلیحات اتمی دست پیدا کند. این مسئله برای ما و انگلیس به عنوان تروئیکای اروپا نگرانی ویژه‌ای در هفته‌های اخیر ایجاد کرده است. ما ضمن این مخالفت(با تولید تسلیحات اتمی) خواستار راهکاری دیپلماتیک هستیم.

وزیر امور خارجه آلمان در ادامه با متوسل شدن به سیاست تهدید کشورهای اروپایی علیه ایران گفت: اما اگر هیچ راهکاری حاصل نشود که منافع اروپا در امنیت بین‌المللی اروپا در آن لحاظ شود، «مکانیسم ماشه» (بازگردانی یک‌باره تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران) گزینه پیش روی تروئیکای اروپاست. ما دیروز در این‌باره با وزیر امور خارجه ایران گفت‌وگو کردیم و درباره این نکته موضع خود را صراحتا بیان کردیم. خوشحالم که روی حالت مذاکره توافق شده است اما باید فورا نتیجه‌ای حاصل شود.

واده‌‎فول در این کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که برای پرهیز از فعالسازی سازوکار ماشه انتظار وقوع چه پیشرفت محسوسی در مذاکرات با ایران را دارد و واکنش او به اظهارات عراقچی چیست که موضع تروئیکای اروپا در این زمینه را «غیرمسئولانه» خوانده بود، گفت: ما دیروز در پی مذاکراتمان در ژنو، تماس دیگری با همکارمان عراقچی داشتیم و حداقل توافق کردیم که می‌خواهیم(روند دیپلماتیک) را ادامه دهیم. ما انتظار مذاکراتی قابل اطمینان با ایران و با آمریکا را داریم. هیچ راه دیگری برای حل‌وفصل این مشکل وجود ندارد. شما خواسته اساسی ما را می‌دانید و آن جلوگیری از دستیابی ایران به سلاحی اتمی است؛ امکان آن وجود دارد. همچنین همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین نیز ضرورت دارد. این موضوعی است که نیاز به تضمین دارد.

او در ادامه گفت: علاوه بر این، مسائل و تدابیر دیگری نیز برای ما در این روند مطرح است اما من بر این باورم که این مذاکرات باید به شیوه‌ای انجام شود که کارآمد باشد. ما واقعا عزم این را داریم که هر کاری لازم است برای رسیدن به راهکاری دیپلماتیک در این زمینه انجام دهیم. ما همین عزم را برای فعال کردن سازوکار ماشه در صورت با شکست روبه‌رو شدن این روند داریم.

تهدید به فعال کردن سازوکار ماشه بدون مبنای حقوقی و اخلاقی

در ماه‌های اخیر، تهدیدات کشورهای اروپایی، به‌خصوص سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان علیه ایران شدت بی‌سابقه‌ای پیدا کرده است. این کشورها در حالی خود را برخوردار از حق به‌کار بستن یکی از تدابیر جبرانی توافق هسته‌ای، یعنی سازوکار ماشه می‌دانند که خود که هرگز به تعهداتشان در توافق هسته‌ای مبنی بر عادی‌سازی روابط تجاری با ایران، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و بازگردانی تحریم‌های آن علیه ایران عمل نکرده‌اند. این سه کشور دیگر رویکرد ضدایرانی خود را پشت لفاظی‌های سیاسی مخفی نمی‌کنند و آشکارا ضمن حمایت از حملات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه تمامیت ارضی ایران، این کشور را با مکانیسم ماشه تهدید می‌کنند.

تهدید کشورهای اروپایی به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، یعنی بازگشت تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران. در حالی که بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند مبنای حقوقی این اقدام نه‌تنها سست، بلکه فاقد مشروعیت است، برخی تحرکات فنی و دیپلماتیک نیز در جریان است که می‌تواند آینده مناسبات ایران و اروپا را دگرگون کند.

مکانیسم ماشه یا «Snapback Mechanism» سازوکاری مندرج در بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام و بندهای ۱۱، ۱۲ و ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مصوب سال ۱۳۹۴ است که اجازه می‌دهد در صورت «نقض اساسی» تعهدات برجام از سوی ایران، یکی از اعضای گروه ۱ ۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه یا چین)، سازوکاری را فعال کند که بدون نیاز به رای‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل متحد، تمام تحریم‌های پیش از برجام سازمان ملل علیه ایران به‌طور خودکار بازگردد.

وزیر خارجه ایران تاکید کرده که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، روابط ایران و سه کشور اروپایی وارد «تاریک‌ترین نقطه خود در طول تاریخ خواهد شد و بازگشت از آن آسان نخواهد بود.»

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز جمعه و پس از رایزنی با دیپلمات‌های ارشد اروپایی تاکید کرد: این ایالات متحده بود که از توافقی که طی دو سال و با هماهنگی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۵ حاصل شده بود، خارج شد، نه ایران؛ این آمریکا بود که در ژوئن امسال میز مذاکره را ترک کرد و به‌جای آن گزینه نظامی را برگزید، نه ایران. اگر اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی می‌خواهند نقشی ایفا کنند، باید مسئولانه رفتار کنند و از سیاست‌ فرسوده تهدید و فشار، از جمله تهدید به اجرای سازوکار «اسنپ بک» که فاقد هرگونه مبنای اخلاقی و حقوقی برای آن هستند، دست بردارند.

عراقچی همچنین به اروپایی‌ها گفته است هر دور جدیدی از مذاکرات فقط زمانی ممکن خواهد بود که طرف مقابل برای یک توافق هسته‌ای عادلانه، متوازن و مبتنی بر منافع متقابل آمادگی داشته باشد.