دویدن صداوسیما روی تردمیل «داستان شد»/ جواد خیابانی نماد «کتاب» در ایران است؟

به گزارش خبر ساز، صدا و سیما به عنوان رسانه ملی فرهنگ‌سازی را یکی از رسالت‌های خود می‌داند و با تولید برنامه‌های مختلف در تلاش است این مقوله را اثبات کند اما دویدن روی تردمیل رسانه ملی حداقل در یکی از برنامه‌های خود به وضوح مشخص است.

با وجود اینکه کارشناسان حوزه‌های مختلف فقر معلوماتی و مطالعه اندک مردم ایران را یکی از معضلات جدی می‌دانند اما حداقل در طرح درست این دغدغه و ترغیب مردم برای خواندن حتی یک صفحه کتاب، برنامه‌ای مانند « کتاب شد» موفق و محبوب نبوده است.

موضوع مطالعه اندک در بین ایرانی‌ها در وضعیتی مطرح می‌شود که معرفی آثار نویسندگان، ترجمه آثار ادبیات جهان، حمایت از نویسندگان و مهمتر از همه معرفی آنچه باید خوانده شود در قواره این برنامه جایی ندارد.

استفاده از کارشناسان یکدست و بی‌ارتباط به کتاب

در بخشی از داستان شد با استفاده از چهار کارشناس داستان‌های مختلفی که بریده‌ای از آن‌ها به شکل نمایش در صحنه اجرا می‌شود، نقد می‌شود.

اما منتقدین و کارشناسان این برنامه چه کسانی هستند؟ جواد خیابانی گزارشگر فوتبال، سعید عزیزی روانشناس و مشاور خانواده، سماح مزنر پزشک و جراح لبنانی و پری پورسکوتی قصه‌گو به عنوان کارشناسان این برنامه از ابتدا تا انتهای آن و در تمامی ‌قسمت‌ها حضور دارند. اجرای برنامه نیز توسط سید بشیر حسینی انجام می‌شود که با اجرای یکدست خود نمی‌تواند تاثیری به جز معرفی مهمان و کارشناس در بخش‌های مختلف را داشته باشد.

این در حالی است که معرفی کتب و به ویژه آثار فاخر ادبیات جهان در سطحی نازل و با ابراز احساسات و عقاید شخصی فضای برنامه را به سمت و سوی چیستان و بازی برای گروه سنی کودک و نوجوان هدایت می‌کند. به جای استفاده از ظرفیت منتقدان ادبی، بررسی و مقایسه تطبیقی آثار ادبی ایران و جهان، نهایت ابراز نظر‌ها در چیستان‌بافی در خصوص نام شخصیتی است که داستان آن به نمایش درآمده است. گویی این تلاش تکراری در همه قسمت‌ها صرفاً برای افزایش کلیک پاسخ به سوال چهارگزینه‌ای برنامه است. سوال چهارگزینه‌ای که مخاطب را به مسابقه دعوت می‌کند و پاسخ آن کاملا مشخص است و اگر ابهامی هم باشد از سوی کارشناسان از بین می‌رود تا مخاطبی که تصور می‌کند پاسخ را می‌داند به برنامه پیامک ارسال کند.

بی‌توجهی به خیل عظیمی ‌از کتاب های فاخر تولید داخل

در کنار کارشناسان برنامه، مهمانان نیز سلیقه محدود سازنده را تداعی می‌کند. گرایش‌های مشترک در بخش کوچکی از ادبیات داستانی گزینشی همه اظهارات مهمانان است. مهمانان که اغلب نویسندگانی هستند که به معرفی کتاب‌های خود می‌پردازند زمین تا آسمان با سلیقه عمومی ‌جامعه تفاوت دارند. بخشی از مهمانان نیز فعالان و نیروهای خود صدا و سیما هستند که این روزها در برنامه‌های مختلف روبه روی تماشاگر می‌ایستند و گویی نقشی جز پرکردن صحنه ندارند.

اما چرا داستان شد قادر به ترویج مطالعه در بین مردم نیست؟

سلیقه جامعه در برنامه دیده نشده است

کافی است نگاهی به انتخاب‌های جامعه در مقوله کتاب داشت تا به این مسئله پی برد که صدا و سیما هر چند به دنبال اهداف متعالی اما در فاصله نجومی ‌از سلیقه مردم برنامه‌سازی می‌کند.

در برنامه داستان شد نه تنها اسمی ‌از نویسندگان فاخر و مردم پسند کلاسیک و معاصر آورده نمی‌شود بلکه نهایت معرفی ادبیات کلاسیک به مولوی و حافظ و ادبیات معاصر نیز به نویسندگان اندکی محدود مانده است.

این در حالی است که این برنامه هیچ اشاره‌ای به گرایش‌های جدید مطالعاتی جوانان و نوجوانان ندارد. تدبیری برای استفاده از ظرفیت کارشناسان فرهنگی و فعالان بازار نشر و کتاب ندارد. ایده‌ای برای افزایش مطالعه و کاهش مصرف فضای مجازی ندارد و مهمتر از همه موضوعاتی که این روزها مردم دنبال می‌کنند را مطرح نمی‌کند. این قطع ارتباط موجب شده است که داستان شد رزومه‌ای از صدا و سیما برای صدا و سیما باشد.

بر اساس آخرین پیمایش‌ها از مصرف فرهنگی کشور، سرانه مطالعه هر ایرانی از ۲ تا ۱۲۰ دقیقه در روز است.در این آمار مطالعه کتاب‌های درسی، ادعیه مذهبی و خواندن قرآن نیز محاسبه می‌شود.

بر این اساس وضعیت مطالعه در جامعه ناچیز است اما صدا و سیما با امکانات عریض و طویل بر نگاه سنتی خود تاکید دارد.


دویدن صداوسیما روی تردمیل «داستان شد»/ جواد خیابانی نماد «کتاب» در ایران است؟

بیشتر بخوانید