مردی که خود را پادشاه می‌داند

به گزارش نشریه اشپیگل؛ اشتراخلر ۳۹ ساله که در سال ۲۰۱۹ در موفقیت نتانیاهو در جریان انتخابات اسرائیل نقشی مهم بازی کرد می‌گوید که "نخست‌وزیر اسرائیل می‌داند چگونه به این چالش پاسخ دهد". اشتراخلر می‌گوید: "نتانیاهو احتمالا خواهد گفت که این تصمیم او را هدف قرار نمی‌دهد بلکه اسرائیل را مورد هدف قرار داده است. او این تصمیم را به یهودی ستیزی ربط می‌دهد و تاکید خواهد کرد که این موضوع او را از راهش منحرف نخواهد کرد. در نهایت سعی می‌کند از بحران برای خود فرصت‌سازی کند.

نتانیاهو دقیقا همان چیزی که اشتراخلر گفت را در واکنش به تصمیم و حکم دیوان لاهه به زبان آورد. البته که طیف‌های مختلف سیاسی در اسرائیل از این حکمِ دیوان لاهه انتقاد کردند.

نتانیاهو سخت به قدرت چسبیده است

همواره یک روایت در مورد نتانیاهو از سوی وی و متحدانش برقرار بوده و آن هم این مساله است که او یک قربانی است! نتانیاهو سال‌هاست که از این حربه استفاده می‌کند. در سیاست داخلی، سیاست خارجی و حتی روابط شخصی اش، نتانیاهو همواره تاکید داشته که ایراد از دیگران است و او قربانی است. رسانه ها و نظام قضایی، جریان اپوزیسیون، و کل جهان، همه و همه از نگاه نتانیاهو و متحدانش به او انتقاد می‌کنند و سعی در ایجاد چالش برای وی دارند. نتانیاهو با همین روایت سال هاست که در انتخابات‌های مختلفی پیروز شده است. نتانیاهو با همین مسائل توانسته علی رغم مواجه بودن با اتهامات فساد و کلاهبرداری، همچنان در قدرت بماند. او اکنون ۷۵ سال سن دارد و بیش از ۱۷ سال نخست وزیر اسرائیل بوده است.

بسیاری بر این باورند که نتانیاهو با سوءعملکرد خود بستر‌های مناسبی را برای اجرای عمملیات هفتم اکتبر حماس فراهم کرد. با این حال، نتانیاهو در ابعاد مختلف، تسلط خودش بر حوزه‌های متنوع قدرت را تثبیت و تحکیم کرده است. درست به همین دلیل هم است که می‌تواند در برابر اعتراضات گسترده در اسرائیل علیه خود و حتی اقدامات جریان اپوزیسیون ضدِ خودش داوم بیاورد.

بسیاری سعی دارند اینگونه وانمود کنند که وضعیت نتانیاهو خوب است و او توانسته بر طیفی از مشکلات غلبه کند و اکنون با توجه به حضور قریب الوقوع ترامپ در کاخ سفید، می‌تواند فضای مانور بیشتری را نیز پیدا کند. با این حال، ماجرا به نحو دیگری نیز می‌تواند تعریف شود: نتانیاهو نخست وزیری ضعیف و منفور است که به قدرت چسبیده و اسرائیل را تسلیمِ شهرک‌نشینان تندرو و نژادپرستان کرده است.

دلیل این مساله هم این است که هیچکس غیر از آن‌ها حاضر به ائتلاف با او نیست. نتانیاهو افراطی‌ترین سیاستمداران اسرائیلی را وارد راهرو‌های قدرت کرده است. "آویو دراکر" ۵۴ ساله که یکی از مطرح‌ترین روزنامه نگاران اسرائیلی است تاکید دارد که نتانیاهو به تندور‌ها قدرت زیادی داده و این مساله اسرائیل را با کابوس‌های زیادی رو به رو کرده است. اگر تندرو‌ها در جبهه نتانیاهو نبودند، جنگ خونینِ غزه ماه‌ها قبل تمام شده بود. اکنون بسیاری در اسرائیل باور دارند که نتانیاهو برای خود می‌جنگد و اسرائیلی‌ها را فدا می‌کند.

*تصویری از اعتراضات در تل آویو علیه دولت نتانیاهو

آویو دراکر اضافه می‌کند: "نتانیاهو می‌توانست مثل ایهود المرت یا اسحاق رابین استعفا دهد. با این حال، نخست وزیر ما کار عجیبی را در پیش گرفت و در قدرت ماند و جنگیدن برای بقای خود را در دستورکار قرار داد". دراکر، رسوایی‌ها و مسائل پنهانی زیادی را در اسرائیل افشا کرده با این حال، فساد نتانیاهو جزو اولویت‌های اصلی وی بوده است. او احتمالا روزنامه نگاری است که نتانیاهو بیشترین تنفر را از او دارد. البته که نتانیاهو تاکنون سه مرتبه از دراکر شکایت کرده است. شکایت‌هایی که همگی آنها ناموفق بوده‌اند. اخبار مختلف حاکی از این هستند که نتانیاهو سعی داشت تا آویو دراکر را از محل کارش نیز اخراج کند. با این حال، این روزنامه‌نگار اسرائیلی دست از نتانیاهو برنداشته است.

دراکر اسنادی را فشا کرده که نشان می‌دهند نتانیاهو در موقعیت‌های مختلف اقدام به دریافت رشوه و هدایای گرانقیمت کرده است. در واقع، او و همسرش "سارا نتانیاهو" در مرکز این اتهام هستند. نتانیاهو همواره سعی داشته با طرح این مساله که اتهامات ارائه‌شده علیه وی مزخرف و دروغ هستند، جریان پرونده را منحرف کند. بر اساس ویدئو‌هایی که از نتانیاهو منتشر شده، او بار‌ها و بار‌ها در جریان بازجویی از خود فریاد می‌زند و عصبانی است. نتانیاهو در مورد تعداد بطری‌های شامپاین گرانقیمتی که رشوه گرفته واکنش نشان می‌دهد، اما تعداد موشک‌هایی که به سمت اسرائیل شلیک شده را مورد اشاره قرار نمی‌دهد. او مدام می‌گوید "نمی‌دانم" یا "به یاد ندارم". اما اغلب کسانی که نتانیاهو را می‌شناسند تاکید دارند که وی حافظه خیلی خوبی دارد.

سارا نتانیاهو همسر نخست وزیر اسرائیل رفتار‌های به شدت تهاجمی را در جریان بازجویی هایش از خود نشان می‌دهد. او همه چیز را انکار می‌کند و حتی به افسران پلیس نیز توهین می‌کند. زمانی که از او پرسیده می‌شود آیا در حوزه رسانه‌ای و پوشش مسائل گوناگون با رسانه‌های اسرائیلی ارتباط خاصی داشته یا خیر؟ می‌گوید: "من تنها فضای رسانه‌ای متوزان، مثبت و قابل‌قبولی را می‌خواهم! مردم همه در مورد چیز‌های خوبی که من از آن‌ها اطلاع دارم خبر ندارند! "

اشتازی و گشتاپو

"یائیر نتانیاهو"، پسر ۳۳ ساله نخست وزیر اسرائیل در جریان یکی از بازجویی‌هایش، پلیس اسرائیل را به نهاد‌هایی شبیه اشتازی و گشتاپو (پلیس مخفی آلمان شرقی و آلمان نازی) تشبیه کرد. وی بار‌ها و بار‌ها در شبکه اجتماعی ایکس پُست‌های مختلفی را علیه مخالفان سیاسی پدرش بارگذاری کرده است. موضوعی که منجر به حضور وی در چندین دادگاه شده است. اخیرا، یائیر نتانیاهو آژانس اطلاعات داخلی اسرائیل موسوم به "شین بت" را متهم به برنامه‌ریزی برای ساقط کردن پدرش کرد. او همچنین پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا را به شیوه‌هایی جنجالی جشن گرفته است. بسیاری معتقدند یائیر نتانیاهو عملا همان کاری را می‌کند که پدرش می‌خواهد و فکر می‌کند.

در سال‌های اخیر، بنیامین نتانیاهو هر روز به اقتدارگرایی و البته وارد کردن تندرو‌های افراطی به صحنه سیاست اسرائیل نزدیکتر شده است. او پیوند‌های نزدیکی را با رهبران اقتدارگرایی نظیر خاویر میلی (رئیس جمهور آرژانتین)، ویکتور اوربان (نخست وزیر مجارستان)، نارندرا مودی (نخست وزیر هند) و دونالد ترامپ (رئیس جمهور آمریکا) برقرار کرده است. او از کارزار انتخاباتی ترامپ از همان آغاز کار حمایت کرد. این در حالی است که جو بایدن همه نوع حمایتی را از اسرائیل در جریان ۱۴ ماه اخیر و بحران‌هایی که اسرائیل متحمل شده، انجام داده است. با این حال، برای نتانیاهو، ترامپ از هر فرد دیگری جذاب‌تر است. دوره نخست حضور ترامپ در قدرت، حامل فرصت‌های زیادی برای نتانیاهو بود.

ترامپ درآن زمان اقدام به انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس کرد. موضوعی که راست‌گرا‌های اسرائیلی سال‌ها رویای آن را داشتند. با این حال، نتانیاهو فکر می‌کند که دوره دوم حضور ترامپ در قدرت می‌تواند به مراتب بهتر باشد. شهرک‌نشینان افراطی ساکن در کرانه باختری نیز پیروزی ترامپ را جشن گرفته‌اند و این آرزواندیشی را دارند که سال ۲۰۲۵ می‌تواند سال الحاق کرانه باختری به اراضی اشغالی اسرائیل باشد.

*تصویری از سارا نتانیاهو به همراه دو پسرش یائیر و آونر

نتانیاهو مدام ادعا می‌کند که قصد دارد از اسرائیل محافظت کند با این حال، عملا این رژیم را به سمت نابودی سوق می‌دهد. هر حرکتی که به تشکیل کشور مستقل فلسطینی ختم شود، ائتلاف سیاسی که از نتانیاهو حمایت می‌کند را می‌ترساند و تندرو‌های اسرائیلی را مشوش می‌سازد. بسیاری در اسرائیل معتقدند که نتانیاهو کرانه باختری را به شهرک نشینان تندرو واگذار کرده و اسرائیل را وارد جنگ‌هایی بی‌پایان با مردم فلسطین کرده است.

"آنشل پفر"، کسی که زندگی‌نامه نتانیاهو را نوشته معتقد است که برای نتانیاهو، فلسطینی‌ها هیچگاه یک مساله واقعی نبوده‌اند. دغدغه اصلی نخست وزیر اسرائیل، ایران و متحدانش است. نتانیاهو در سال ۲۰۰۹ و به عنوان رهبر جریان اپوزیسیون اسرائیل درخواست می‌کرد که یک پیروز صریح و روشن علیه حماس در غزه کسب شود. این موضع گیری او شعار بود و اکنون به دلایل مختلف مدام این مساله را تکرار می‌کند.

با این همه، ماجرای عملیات هفتم اکتبر یک شوک بزرگ برای نتانیاهو بود و او آمادگی مواجهه با آن را نداشت. نتانیاهو بار‌ها و بار‌ها نشان داده که به دنبال درگیری‌های محدود است با این حال، در ماجرای غزه مجبور شد در مسیری خاص قرار گیرد. موضوعی که عملا وی را به یک نخست وزیر زمان جنگ تبدیل کرد. برخی معتقدند او اکنون نمی‌خواهد جنگ به این زودی‌ها خاتمه یابد. عده‌ای تاکید دارند که نتانیاهو در گرفتنِ تصمیمات مهم تعلل زیادی می‌کند. درست به همین دلیل است که هنوز هیچ چشم اندازی در مورد جنگ غزه و یا اینکه این جنگ چه خواهد شد، ارائه نشده است. از این رو، در این جنگ، اسرائیل تا دلتان بخواهد شعار داده، اما در عمل هیچ استراتژی ندارد.

با این همه، بسیاری از جمله یوآف گالانت وزیر جنگ سابق اسرائیل تاکید دارند که نتانیاهو صرفا برای بقای سیاسی خود است که پایان جنگ غزه و دستیابی به یک توافق با حماس را اعلام نمی‌کند. نتانیاهو می‌داند که پس از جنگ باید پاسخگوی عملکرد ضعیف خود باشد و درست به همین دلیل است که در حال وقت خریدن است. او می‌خواهد تا حدی شکست‌ها و ناکامی هایش را به گردن دیگران بیندازد. برخی شواهد که اخیرا منتشر شده‌اند نشان می‌دهند که جریان‌های نزدیک به نتانیاهو، اقدام به دستکاری برخی اسناد و شواهد کرده‌اند تا شاید راهِ فراری را برای نتانیاهو و تداوم حیات سیاسی‌اش پیدا کنند.

قربانیِ پوشالی

بار دیگر نتانیاهو نهاد‌هایی نظیر شبن بت که در حال تحقیق در مورد سوعملکرد‌های وی در قدرت هستند را مورد حمله قرار می‌دهد و تصویر یک قربانی را از خود ارائه می‌کند. ایهود باراک نخست وزیر سابق اسرائیل در موضع گیری می‌گوید که "نتانیاهو دچار نوعی خودفریبی است. او مدام مدعی است که از اسرائیل و حتی غرب حفاظت می‌کند و سعی دارد آن‌ها را از توطئه‌های عجیب و غریب نجات دهد". ایهود باراک که سال‌ها همکار نتانیاهو بوده تاکید می‌کند که او را خیلی خوب می‌شناسد و می‌داند که وی دچار نوعی "خودشیفتگی سمّی" است.

*تصویری از نتانیاهو در سال 1973. وی در آن زمان جزو واحد کماندویی موسوم به "سایرت متکل" بود.

به زعم بسیاری در اسرائیل، نتانیاهو هم برای خود و هم اسرائیل یک تراژدی بزرگ است. ایهود باراک می‌گوید که زمانی که در دولت نتانیاهو بوده، در کنار برخی از دیگر وزرا سعی داشته‌اند تا نتانیاهو را اصلاح کنند و مانع از عملیاتی‌سازی ایده‌های غیرمنطقی و تهاجمی او شوند. با این حال، اکنون نتانیاهو با طیفی از بله‌قربان‌گو‌ها محاصره شده است. افرادی که تمایلات تهاجمی او را تشویق هم می‌کنند. باراک هشدار می‌دهد که اکنون وسط جنگ‌های اسرائیل، هیچکس با نتانیاهو مخالفت نمی‌کند و وی را برای امضای توافق مبادله اسرا و آتش بس در غزه تحت فشار قرار نمی‌دهد.

باراک معتقد است که اسرائیل، اکنون یک نخست وزیر شورشی دارد که در راس یکی دولت شورشی است. او سعی دارد تا جای ممکن قوای مختلف در اسرائیل را به نفع خود خلع سلاح و ضعیف کند. باراک تاکید می‌کند که: "ما به سرعت در حال حرکت به سمت پرتگاه و مواجهه با یک دیکتاتوری تمام عیار هستیم".