طیبه سنگچی دانش‌آموخته دانشکده شیمی دانشگاه در رشته شیمی کاربردی، با هدایت و راهبری دکتر زاهد احمدی عضو هیئت‌علمی دانشگاه، طرحی را با عنوان «بررسی فرآیند زیست بازیافت و بازیاب سبز بطری‌های پلاستیکی از جنس پلی‌اتیلن‌ترفتالات» اجرایی کرد.
سنگچی با اشاره به چالش‌های دفع پسماندهای پلاستیکی در طبیعت اظهار کرد: پلاستیک‌ها و بطری‌ها پس از مصرف وارد طبیعت می‌شوند و حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان برای برگشت به طبیعت نیاز دارند و این زمان طولانی موجب می‌شود که به دلیل انباشت پلاستیک در طبیعت، آلودگی و معضلات دیگری مانند ریز پلاستیک‌ها و میکرو پلاستیک‌ها به وجود آید.
وی با بیان اینکه در این راستا مطالعاتی انجام شد و به دنبال راهکارهایی برای رفع این چالش بودیم، اظهار کرد: در این طرح تحقیقاتی، به منظور بازیافت و بازیابی مواد پلاستیکی، بطری پلی‌اتیلن‌ترفتالات (پت) استفاده شده تبدیل به مواد اولیه می‌شود. این مواد اولیه، مونومرهایی هستند که دوباره در تولید پت کاربرد داشته و در طبیعت قابلیت ورود به چرخه طبیعت و پردازش را دارند.
این دانش‌آموخته دانشگاه امیرکبیر بازیافت پسماند پلاستیکی در این طرح را شامل تبدیل‌شدن پت به مونومرهای آن دانست و خاطرنشان کرد: در ادامه مرحله بازیافت، وارد مرحله بازیاب می‌شویم که در آن از مونومرهای تولیدشده در ساخت مجدد بطری پت استفاده می‌شود. همچنین می‌توان مرحله بازیافت را ادامه داد تا مونومرها به ترکیبات اولیه مثل زیست‌توده تبدیل شوند.
وی با تأکید بر اینکه زیست‌توده به‌دست‌آمده مورد پذیرش طبیعت است، یادآور شد: بازیافت در این روش تشکیل شده از دو مرحله «بازیافت مکانیکی» که شامل خرد کردن بطری پت بوده و «بازیافت شیمیایی» که با هدف قرار گرفتن خرده‌های بطری در معرض محیط شیمیایی تعریف می‌شوند.
سنگچی با تأکید بر اینکه محیط بازیافت طراحی‌شده در این فرآیند حاوی آنزیم زیست سازگار است، ادامه داد: این آنزیم‌ها می‌توانند در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری نسبت به حالت عادی، پت را بازیافت کنند. به‌عبارت‌دیگر، پت که در طبیعت حدود ۵۰۰ سال پایدار است، امکان بازیافت در مدت زمان خیلی کمتری در حدود چند ماه را خواهد داشت که در طی انجام این فرآیند، تغییرات شدید پت پس از ۴۰ روز مشاهده شد.
این محقق مزیت این فناوری را سبز بودن کل فرآیند و صرفه اقتصادی آن ذکر کرد و افزود: از آنجایی که این فرآیند در بستر آب انجام‌شده و از آنزیم زیستی استفاده شده است، روشی سازگار با طبیعت است؛ ضمن آنکه این عوامل باعث می‌شود تا پت، تبدیل به موادی شود که قابلیت بازگشت به چرخه طبیعت را دارد و همچنین امکان استفاده از این مواد برای تولید مجدد پت وجود دارد.
وی استفاده از کاتالیست‌های دوستدار طبیعت را از دیگر مزایای دستاوردهای این طرح دانست و گفت: با توجه به انعطاف طرح از نظر فناوری، امکان اجرای این پروژه در سطح عملی و با امکانات موجود در کشور فراهم آمد؛ زیرا دانش فنی بازیافت پلاستیک‌ها با استفاده از آنزیم بومی‌سازی شده است.
کاهش زمان بازیافت پلاستیک با فناوری سبز پژوهشگران دانشگاه امیرکبیر
