محمد شمس دبیر بازنشسته هنر و ساکن شهر ساوه است. بیش از یک دهه از عمر خود را صرف تولید آثار سفالین کرده است و کدام هنردوستی است که نداند گل رس پخته در کوره‌ها کهن ترین صنعت دست بشر است و به اندازه قدمت حضور او روی کره خاکی قدمت دارد.
شمس در ابتدا با کوزه‌های سفالین فعالیت خود را آغاز کرده اما به مرور زمان طعم تشنگی مردم ساکن منطقه خود را با کوزه‌هایی که بی‌آب مانده است، لمس می‌کند.
همین موضوع بهانه‌ای می‌شود تا آثار جدیدی خلق کند که این بار نه از آب بلکه از کم‌آبی، خشکسالی و سیل می‌گویند.
به گفته شمس آثاری که نزدیک به سه سال است روی ساخت آن‌ها متمرکز شده بر اساس یک دغدغه جدی به ذهن او خطور کرد.هر اثر که از پنج کوزه در کنار هم تشکیل شده با عنوان بانوی آب به موضوع کم آبی پرداخته است. بانوی آب نشان ملی را نیز اخذ کرده است و فرم زنانه کار به باور بانوی آب اشاره دارد.
وی به خبرنگار خبر ساز کوزه‌های مختلفی را که گویای عطش موجودات زنده است، نشان می‌دهد و اضافه می‌کند: آثار دیگر از جمله چاه آبی که چوپان روی آن نشسته و به آن خیره شده است و یا چوپانی که بالای کوزه نشسته و گوسفندان در پایین کوزه منتظر آب هستند و یا گاوی که به کوزه خم شده و در جستجوی آب است همه به موضوع کم‌آبی اشاره دارد.
به گفته این هنرمند در منطقه ساوه فرونشست آب‌ها به معضل جدی تبدیل شده و چاه‌های آرتزینی که با لوله گذاری آب را بالا می‌کشند در گذشته نه چندان دور 70 متر بود اما در نزدیک به 10 ماه به 192 متر رسیده است. 120 متر نشست آب دغدغه جدی بود که سعی کردم در اثرم بیاورم.
کار به این جا ختم نمی‌شود. سیلاب‌های ویران‌گر موضوع دیگر آثار شمس است. در دوران کرونا سه سال را به ساخت پیکره‌هایی از باقی مانده سیلاب اختصاص داده و حتی مواد مورد نیاز خود را از باقی مانده سیلاب تهیه کرده است.
این هنرمند می‌گوید با این کار می‌خواستم این ذهنیت را ایجاد کنم که شاید این رفتار انسان است که موجب بروز سیل شده است.تمام مواد این پیکیره‌ها از چوب و گل باقی مانده سیلاب است و حتی گل‌های لایه سیل را به عنوان استند پیکره‌ها به کوره بردم.
تمام پیکره‌های ساخته دست این هنرمند پیر و غمگین هستند. می گوید دلیل اینکه پیکره‌ها بیشتر پیر و سالمند هستند این است که تاکید دارم نباید از کنار این قشر راحت بگذریم. بیشتر به جامعه روستایی تاکید دارم و این شخصیت‌ها را می‌خواهم به نوعی ثبت کنم.
اما معضلی که این سفالگر در آثار خود به آن اشاره کرد تا چه حد جدی است. سال گذشته مدیرکل مدیریت بحران استان مرکزی گفته بود براساس مطالعات سازمان نقشه برداری کشور با آغاز فرونشست در منطقه حدفاصل شهر آوه تا شهر جعفریه قم در شهرستان ساوه زنگ خطر این مساله نواخته شده است.
امید محترمی اظهار کرد: نرخ فرونشست در شهرستان ساوه نسبت به سایر نقاط کشور که دچار این مسئله شده‌اند وضعیت مطلوب تری دارد و شاید اگر اقدامی‌عاجل برای مقابله با آن صورت نگیرد می‌تواند در سال‌های بعدی مشکلاتی را ایجاد کند.
وی اضافه کرد: در شهرستان ساوه در مناطق شهری (شهرهای ساوه، غرق آباد و نوبران) نرخ فرونشست تقریبا نرخ صفر است اما در منطقه خارج از شهر ساوه و در حد فاصل شهر آوه ، روستای ترازناهید و شهر جعفریه استان قم (محدوده آزادراه سلفچگان - ساوه) با این پدیده روبرو هستیم.
محترمی افزود: نتایج مطالعات سازمان نقشه برداری کشور نشان می‌دهد این بخش از دشت مرکزی ساوه از سال ۱۴۰۰ به بعد سالانه حداکثر ۱۲ سانتی متر دچار فرونشست زمین می‌شود .
وی با بیان اینکه بحث فرونشست زمین در شهرستان ساوه جای نگرانی ندارد اما زنگ خطری است که اگر اقدامات کنترلی در این خصوص تشدید پیدا نکند در آینده می‌تواند خطری بزرگ برای منطقه باشد اضافه کرد: برای جلوگیری از تشدید نرخ فرونشست در این منطقه تشدید اقدامات کنترلی و مدیریت بهره وری آب ضروری است.
آیا زنگ خطری که به اظهارات یک مسئول و دغدغه یک هنرمند تبدیل شده قرار نیست ما را متوجه خود سازد؟
آثار این هنرمند در سی هفتمین دوره نمایشگاه صنایع دستی تهران در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران به نمایش در آمد.
کم آبی در نمایشگاه صنایع دستی/ کسی ضجه بانوی آب را می‌بیند؟
