جنگ تبلیغاتی؛ نبرد اسرائیل و حماس بر سر آخرین تصاویر یحیی سنوار/ به گفته کارشناسان منطقه، حداقل در بخش عمده‌ای از جهان عرب، اسرائیل در حال باختن جنگ تبلیغاتی است

استیو هندریکس Steve Hendrix در واشنگتن پست در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۴ مقاله ای منتشر کرد که ترجمه آنرا می خوانید:

جستجوی یک ساله ارتش اسرائیل برای رهبر حماس، یحیی سنوار، سرانجام روز چهارشنبه با نبردی که جان او را گرفت، پایان یافت. اکنون نبردی بر سر "تعریف مرگ او" آغاز شده است.

اسرائیل و متحدانش در تلاشند مرگ سنوار در نوار غزه را به عنوان مرگ یک فراری نشان دهند — فردی که تحت تعقیب بود، از مخفیگاه زیرزمینی‌اش بیرون رانده شده و در حال فرار کشته شد. ارتش اسرائیل تصاویر گرافیکی از جسد او و فیلم‌های پهپادی از لحظات پایانی‌اش را منتشر کرد که فردی مجروح را نشان می‌دهد که تنها، در یک صندلی افتاده، و در حال خونریزی است. برخی از مفسران اسرائیلی این صحنه را با عبارات «پایان یک ترسو»، «موشی از سوراخ خود بیرون آمده» و «کِرم» توصیف کردند.

حامیان سنوار جنبه‌هایی از همین تصاویر — لباس‌های خاکی جنگی و کفیه فلسطینی که دور صورتش پیچیده شده بود — را برای تجلیل از او به عنوان یک جنگجو که تا آخرین لحظه جنگید، دستاویز قرار داده‌اند. به گفته آنها، این فیلم نه شکست بلکه سرپیچی را نشان می‌دهد؛ مبارزی که در حال مرگ بود اما با دست سالم خود، حتی اگر بی‌فایده، تکه چوبی را به سمت پهپاد پرتاب کرد.

به گفته کارشناسان منطقه، حداقل در بخش عمده‌ای از جهان عرب، اسرائیل در حال باختن جنگ تبلیغاتی است. در عرض چند ساعت، تصاویر منتشر شده توسط نیروهای دفاعی اسرائیل روی پوسترها چاپ شد و بر دیوارهای جنین و سایر پایگاه‌های نظامی در کرانه باختری نصب شد. کاربران شبکه‌های اجتماعی عرب این تصاویر را به میم‌هایی تبدیل کردند تا آن پایان قهرمانانه ای را که از آن می‌دیدند، جشن بگیرند.

هیئت ایران در سازمان ملل بیانیه‌ای منتشر کرد و در آن تکاپوی پایانی سنوار را در مقابل رفتار صدام حسین، دیکتاتور عراق، قیاس کرد که به گفته آنها در سال ۲۰۰۳ زمانی که توسط نیروهای آمریکایی از سوراخی بیرون کشیده شد، برای جان خود «التماس» می‌کرد. ایرانی‌ها پیش‌بینی کردند که تصویر سنوار «ایستاده در میدان نبرد — با لباس جنگی و در فضای باز، نه در مخفیگاه، و در حال مواجهه با دشمن» تنها باعث تقویت پیروان او خواهد شد.

به گفته بِوِرلی میلتون-ادواردز Beverley Milton-Edwards، عضو ارشد شورای امور جهانی خاورمیانه، آنها احتمالا درست می‌گویند و این ماجرا را به عنوان یک پیروزی برای حماس «در نبرد روایت‌ها» توصیف می‌کند.

یک مقام ارتش اسرائیل از تصمیم برای انتشار تصاویر دفاع کرد و به واشنگتن پست گفت که ارتش احساس وظیفه می‌کرد که صحنه را مستند کند و آن را با مردم اسرائیل به اشتراک بگذارد.

این مقام که به شرط ناشناس ماندن در مورد مباحثات داخلی صحبت می‌کرد، گفت: «ما شفاف هستیم؛ این چیزی است که اتفاق افتاد. ما می‌دانیم که فارغ از هر تصویری که منتشر شود، حماس کارزاری برای تبدیل او به یک قهرمان به راه خواهد انداخت."

تقریباً بلافاصله پس از تأیید هویت سنوار از طریق آزمایش DNA و اثر انگشت، ارتش اسراییل شروع به شرح شرایط منجر به مرگ او کرد. به گفته آنها، نیروهای اسرائیلی که چهارشنبه در اطراف رفح عملیات می‌کردند، به‌طور تصادفی با سه جنگجوی حماس روبرو شدند که یکی از آنها عقب‌تر از دیگران حرکت می‌کرد. درگیری مسلحانه آغاز شد. مردی که عقب‌تر بود، که اکنون باور دارند سنوار بوده، زخمی شد، هرچند مقام های نظامی اسراییل گفته‌اند «هیچ مدرکی» وجود ندارد که نشان دهد او در تیراندازی شرکت داشته است.

این فرد مجروح به تنهایی به خانه‌ای در آن نزدیکی گریخت. پهپاد نظارتی به پرواز درآمد و او را در یک صندلی خون‌آلود، با سری پوشیده و صورتی مخفی شده ضبط کرد. تانک‌ها به اتاق شلیک کردند و صبح روز بعد، نیروها وارد شدند و جسد سنوار را یافتند.

همین روایت، همراه با عکس‌ها و فیلم‌های منتشر شده، با توصیفات مکرر اسرائیل از او که زیر زمین مخفی شده بود و خود را با گروگان‌های اسرائیلی محافظت می‌کرد، در تناقض است

به گفته میلتون-ادواردز، همین روایت، همراه با عکس‌ها و فیلم‌های منتشر شده، با توصیفات مکرر اسرائیل از او که زیر زمین مخفی شده بود و خود را با گروگان‌های اسرائیلی محافظت می‌کرد، در تناقض است.

او گفت: «او در تونل نبود، گروگان‌های اسرائیلی لاغر و وحشت‌زده‌ به او بسته نشده بودند و هیچ سپر انسانی فلسطینی وجود نداشت.» میلتون-ادواردز، نویسنده مشترکِ کتاب "حماس، تاریخ این گروه" افزود: «آن تصاویر از سنوار در حال حاضر وارد افسانه‌های حماس و سایر گروه‌های مسلح شده و احتمالاً به افزایش حمایت، جذب نیرو و انگیزه برای مقاومت منجر خواهد شد."

یک مقام ارتش اسراییل می گوید که سنوار نه در یک حمله هماهنگ بلکه در یک برخورد تصادفی در حین گشت‌زنی معمولی کشته شد، که به گفته او نشان‌دهنده موفقیت استراتژی نظامی اسرائیل بود، که فشار بر آخرین پایگاه‌های حماس در جنوب را افزایش داد و به سربازان اجازه داد از «اشتباه» سنوار هنگامی که از تونل‌ها بیرون آمد، بهره‌برداری کنند. این مقام اضافه کرد که شرایط مرگ او تغییری در این واقعیت ایجاد نمی‌کند که سنوار «۹۵ درصد» از سال گذشته را زیر زمین سپری کرد.

این مقام گفت: «بدیهی است که این تصاویر رفتار واقعی او در طول جنگ را نشان نمی‌دهد.» روز یکشنبه، ارتش اسراییل برای تأکید بیشتر بر این نکته، فیلمی از ورود سنوار به تونلی با خانواده‌اش در روز قبل از حملات ۷ اکتبر سال گذشته را منتشر کرد.

اما این تصویری نیست که بسیاری از فلسطینی‌ها به یاد خواهند آورد. در رام‌الله، شهری در کرانه باختری که تحت کنترل فتح، رقیب سیاسی اصلی حماس، است، فیصل سعید ۶۰ ساله صبح روز پس از اعلام مرگ سنوار در یک کافه در حال تماشای اخبار بود.

سعید گفت: «سنوار آن‌طور که اسرائیلی‌ها می‌گفتند به عنوان یک ترسو پنهان نشده بود. او در اوج قدرت خود بود و می‌جنگید.» او گفت که آخرین نبرد او «در تاریخ ثبت خواهد شد."

یک منبع نزدیک به مقامات ارشد امنیتی اسرائیل گفت که مخاطب اصلی که مقامات اسرائیلی هنگام انتشار این اطلاعات به آن فکر می‌کردند، مردم اسرائیل بودند. سنوار دشمن شماره یک اسرائیل بود و مقامات احساس کردند که ارائه مدرک فوری و غیرقابل انکار از مرگ او ضروری است.

در داخل اسرائیل، تصاویر سنوار با ابراز شادی و احساس آرامش شدید روبرو شد — در خیابان‌ها و در شبکه‌های اجتماعی. برخی از اسرائیلی‌ها ویدئوهایی از خود منتشر کردند که در حال رقصیدن با تصاویر چاپ شده از رهبر کشته شده حماس بودند.

حتی اسرائیلی‌هایی که ماه‌ها خواستار توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها با سنوار بودند، از جمله خانواده‌های گروگان‌ها، از اینکه نیروهای اسرائیلی، سرانجام طراح حملات ۷ اکتبر را از پای درآوردند، خشنود بودند.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در بیانیه‌ای که پنجشنبه منتشر شد و مرگ سنوار را تحسین کرد، این لحظه در اسرائیل را با صحنه‌هایی که پس از دستور باراک اوباما برای حمله به اسامه بن لادن در سال ۲۰۱۱ در ایالات متحده دیده شد، مقایسه کرد.

اما تفاوت‌های قابل توجهی نیز وجود داشت: پس از آنکه کماندوهای آمریکایی رهبر القاعده را در پاکستان کشتند، ایالات متحده به‌طور علنی عکس‌هایی از جسد او منتشر نکرد و او به سرعت پس از شناسایی DNA در دریا دفن شد. فیلم خود حمله نیز برای جلوگیری از استفاده به‌عنوان ابزار تبلیغاتی منتشر نشد.

به گفته مایکل میلشتاین Michael Milshtein، رئیس پیشین امور غیرنظامیان فلسطینی در ارتش اسرائیل، شاید بهتر می‌بود اگر اسراییل درباره تصاویر آخر سنوار، همان رویکرد محدودکننده را در پیش می‌گرفت.

او گفت: «شاید یک اعلامیه کافی بود یا یک عکس عمومی‌تر. نیازی به ارائه همه جزئیات نبود،» جزئیاتی که «به افسانه سنوار کمک کرد."

اما ممکن است دیگر مخفی نگه‌داشتن این جزئیات امکان‌پذیر نباشد، زمانی که همه سربازان تلفن‌های هوشمند حمل می‌کنند.

برخی از اولین تصاویر تأیید نشده از سنوار توسط نیروهای ارتش اسراییل در منطقه منتشر شدند و هرگونه پیام‌رسانی راهبردی را دور زدند.

یک مقام اسرائیلی گفت: «این مسئله مزایا و معایبی دارد، اما در سال ۲۰۲۴، خیلی سخت است که تصاویر منتشر نشوند."