اوایل همین هفته بود که رئیس سازمان نظام دامپزشکی استان تهران از شیوع بیماری سالک در منطقه یک تهران به دلیل نگهداری سگ و گربه بدون رعایت موارد بهداشتی در منازل خبر داد.
البته براساس اعلام وزارت بهداشت، در سال جاری ۸ هزار مبتلا به سالک در کشور گزارش شده که از این تعداد فقط ۲۵ مورد آن از نوع کالاآزار (مخزن سگ) بوده و بقیه احتمالا مخازن دیگر از جمله موش صحرایی داشته‌اند.
اما به طور کلی نگهداری از حیوانات خانگی، به ویژه سگ‌ها و گربه‌ها، می‌تواند خطرات زیادی برای سلامتی انسان‌ها ایجاد کند و البته مهم‌تر از آن هزینه‌های است که بر نظام سلامت تحمیل می‌شود. چون تنها در یک مورد عدم ابتلا به هاری در اثر گزش حیوانات خانگی، وزارت بهداشت سالانه چیزی حدود ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه می‌کند و به رایگان در اختیار افرادی که مورد گزش قرار گرفته و به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه می‌کند، قرار می‌دهد.
بی‌توجهی به بهداشت
نیمه مهر امسال رامین سلامتیان، رئیس سازمان نظام دام پزشکی استان تهران اعلام کرد دامپزشکان فرهنگ نگهداری حیوانات خانگی را در منازل تبلیغ نمی‌کنند و کوچک‌ترین خطا و بی‌توجهی در حوزه بهداشت حیوانات خانگی می‌تواند باعث شیوع بیماری‌ها و انتقال آن به انسان شود. بر این اساس شیوع بیماری سالک در شهر تهران به ویژه در منطقه یک رقم خورده که در نتیجه عدم مراجعه به دامپزشکان و صدور شناسنامه برای حیوانات خانگی است.
بی‌اطلاع از نکات بهداشتی
این عدم مراجعه به مراکز دامپزشکی را محمدرضا شیرزادی، رئیس اداره کنترل بیماری‌های زئونوز (بیماری‌های مشترک میان حیوان و انسان) وزارت بهداشت هم تایید می‌کند و به همشهری می‌گوید: به طور کلی کسانی که مایل به نگهداری حیوانات خانگی هستند باید اطلاعات کاملی از بیماری‌های که از این حیوانات به انسان منتقل می‌شود داشته باشند.
به تاکید شیرزادی، حیوانات خانگی می‌توانند عفونت‌های انگلی، ویروسی و انگل‌های خارجی مثل کک، شپش و گال را به انسان منتقل کنند اما عمده افرادی که این حیوانات را نگهداری می‌کنند، اطلاعات کافی ندارند یا آگاهی آنها به حدی نیست که به صورت دوره‌ای حیوانات را برای دریافت داروها و واکسن‌ها نزد دامپزشک ببرند.
کودکان در معرض بیماری
این مسئول درباره شرایط انتقال سالک از حیوانات خانگی به صاحبان آنها عنوان می‌کند: معمولا سالک از سگ به انسان منتقل نمی‌شود اما از خانواده سالک، بیماری «کالاآزار» را داریم که طریق سگ‌ها به ویژه به کودکان منتقل می‌شود. خطر این بیماری در افراد بزرگسال که ضعف سیستم ایمنی دارند یا به بیماری‌هایی مانند دیابت کنترل‌نشده و سرطان مبتلا هستند هم وجود دارد.
او ادامه می‌دهد: اگر فرد مبتلا به سالک به بیماری زمینه‌ای مبتلا نباشد طی ۳ تا ۸ ماه بهبود پیدا می‌کند اما کالاآزار، یک بیماری خطرناک است. در صوتی هم که علائم بیماری در کودک مبتلا به کالاآزار تشخیص داده نشود و روند درمان را پیگیری نکنند، احتمال مرگ او بیش از ۸۰ درصد است.
رئیس اداره کنترل بیماری‌های زئونوز با تاکید بر این که توجه به بیماری کالاآزر اهمیت زیادی دارد، تاکید می‌کند: تمام سگ‌ها چه خانگی، گله یا ولگرد و خیابانی می‌توانند عامل انتقال بیماری کالاآزار باشند به همین دلیل اگر کسی قصد نگهداری حیوان خانگی را دارد باید حتما زیر نظر دامپزشک باشد.
بار مالی گزش حیوانات خانگی برای نظام سلامت
شیرزادی با بیان این که ابتلا به عفونت‌های انگلی و بیماری‌های ویروسی به دلیل نگهداری سگ و گربه در خانه وجود دارد، عنوان می‌کند: سال گذشته ۳۸۰ هزار نفر مورد گزش حیوانات قرار گرفتند که ۹۰درصد آن به دلیل گزش حیوانات خانگی بود و برای همه آنها اقدامات واکسیناسیون هاری برای آنها انجام شد. چون حتی اگر این حیوانات واکسیناسیون هم شده باشند، میزان تاثیرپذیری و حفاظت آنها مشخص نیست که در حیوانات موثر بوده یا خیر. بحث هاری بسیار جدی است و اگر علائم آن در فرد ظاهر شود، مرگ قطعی خواهد داشت، به همین دلیل ضرورت دارد که پس از گزش به سرعت واکسینه شود.
البته به گفته رئیس اداره کنترل بیماری‌های زئونوز هزینه هر کدام از این واکسن‌ها ۱۰ یورو است و به شکل رایگان به افراد تزریق می‌شود.
او در پاسخ به این سوال که نگهداری حیوانات خانگی و بیماری‌هایی که از آنها منتقل می‌شود، چه میزان برای وزارت بهداشت هزینه‌بر است، عنوان می‌کند: هزینه نگهداری از حیوانات حتی برای خانواده‌ها هم بسیار بالاست و این رقم حتی از نگهداری یک کودک هم بیشتر است. اما برای وزارت بهداشت تنها در یک مورد از بیماری‌ها (هاری) سالانه ۵۰۰ میلیارد تومان واکسن و سرم هاری خریداری و به شکل رایگان به افرادی که مورد گزش قرار می‌گیرند، تزریق می شود. به همین دلیل همه مردم باید مراقبت‌های لازم را داشته باشند که مورد گزش قرار نگیرند.
هشدار به صاحبان حیوانات خانگی
رئیس اداره کنترل بیماری‌های مشترک میان حیوان و انسان تاکید می‌کند: ما همیشه نسبت به خطرات نگهداری حیوانات خانگی هشدار داده‌ایم. سالانه ۴ تا ۵ روز جهانی داریم و هشدار لازم درباره بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان، بیماری‌های فراموش شده، بیماری هاری و... داده می‌شود تا مردم آگاه باشند در صورت نگهداری از حیوانات خانگی می‌توانند به کدام بیماری‌های مبتلا شوند.
او درباره ضرورت رعایت توصیه‌های بهداشتی هم عنوان می‌کند: افرادی که از حیوانات خانگی نگهداری می‌کنند، باید به توصیه‌های بهداشتی توجه داشته باشند. صاحبان حیوانات خانگی باید به مسائل بهداشتی مانند داروها و تزریق واکسن توجه کنند تا از بیماری حیوان خود جلوگیری کنند.
بیماری‌های قابل انتقال از سگ و گربه
۱. آلرژی
شوره، بزاق و ادرار حیوانات خانگی از جمله سگ‌ها و گربه‌ها می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک در برخی افراد شود. این علائم به شکل مشکلات تنفسی، تحریک پوست و سایر علائم آلرژیک بروز می‌کند.
۲. توکسوپلاسموز (بیماری انگلی عفونی)
عامل مهم انتقال این بیماری گربه‌ها هستند و می‌تواند علائمی شبیه آنفولانزا ایجاد کند. این انتقال بیماری به ویژه برای زنان باردار نگران‌کننده است.
۳. کرم حلقوی (بیماری پوستی)
یک عفونت قارچی است که می‌تواند از طریق تماس مستقیم از حیوانات خانگی به انسان منتقل شود.
۴. سالمونلا (بیماری باکتریایی)
سگ‌ها و گربه‌ها ممکن است حامل باکتری سالمونلا باشند که می‌تواند باعث بیماری گوارشی در انسان شود.
۵. هاری
اگرچه در حیوانات خانگی واکسینه شده کمتر بروز هاری رخ می‌دهد اما احتمال انتقال آن از حیوانات خانگی به انسان هم وجود دارد چون متخصصان معقتدند که میزان اثربخشی واکسیناسیون در این حیوانات ارزیابی نمی‌شود.
۶. انگل‌ها
حیوانات خانگی می‌توانند حامل انگل‌هایی مانند کک، کنه و کرم (مانند کرم‌های گرد و کرم قلاب‌دار) باشند که می‌توانند بر سلامت انسان تأثیر بگذارند. برخی از این موارد می‌تواند منجر به تحریکات پوستی یا مشکلات گوارشی شدیدتر شود.
۷. صدمه جسمی
حیوانات خانگی، به ویژه سگ‌ها، می توانند از طریق گاز گرفتن و خراشیدگی عامل بروز مصدومیت یا انتقال عفونت شوند.
۸. تأثیر بر سلامت روان
برخی تصور می‌کنند که حیوانات خانگی عامل حمایت عاطفی و خروج از تنهایی هستند اما مطالعات نشان داده که این حیوانات می‌توانند منجر به بروز استرس هم در مالکان خود شوند.
۹. خطرات زیست محیطی
حیوانات خانگی اگر به درستی مدیریت نشوند، می‌توانند در مسائلی مانند آلودگی هوای داخل خانه یا به قرار گرفتن در معرض مواد مضر (مانند محصولات پاک کننده و گیاهان سمی برای حیوانات خانگی) عامل خطرات زیست محیطی هم باشند.
آیا شیوع بیماری سالک در برخی مناطق تهران صحت دارد؟
