در اقتصادهای تورمی، دریافت وام از شبکه بانکی با نرخ سودی کمتر از تورم واقعی، از جمله خدماتی است که هر کس آرزویش را دارد تا بتواند تسهیلاتی بگیرد و به زخمی از زندگی‌اش بزند. اما به نظر می رسد عملا این خدمت بانکی در کشورمان صرفاً روی کاغذ راحت است و وقتی سروکارتان به شعب بانک‌ها می‌خورد، اوضاع به‌قدری پیچیده و دشوار می‌شود که خیلی‌ها ترجیح می‌دهند عطایش به لقایش ببخشند و از بانک خارج شوند.
نمونه عینی موانع و مشکلات بسیار برای گرفتن تسهیلات از بانک‌ها، وام ازدواج است. وامی که طبق گفته عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و دارایی، ۳۰۰ هزار نفر را در صف دارد و روز به روز بر این تعداد افزوده می‌شود، چراکه بانک‌ها به صورت قطره چکانی به جوانان وام می‌دهند.
پیامک جذاب بانکی برای از ما بهترون!
اظهارات وزیر اقتصاد و دارایی در شرایطی است که همه این سختگیری‌ها فقط برای مردم عادی است و شرایط برای پشت باجه نشینان بانکی، کاملاً متفاوت است. به‌گونه‌ای که کارمندان بانک‌ها که در روزهای گرم و سرد سال، در محیطی مناسب و با دمای مطلوب و در بازه زمانی کمتر از بسیاری از شاغلین همچون کارگران و رانندگان، فعالیت دارند و حتی در روزهای گرم سال و اوج مصرف برق، حدود چهار ساعت کار می‌کنند، بدون اینکه از پشت صندلی‌شان تکان بخورند و حتی نیازی به التماس‌کردن برای ضامن داشته باشند، صدای پیامک واریز تسهیلاتی نظیر وام مسکن را می‌شوند و مسرور می‌شوند. این روایتی است که در دورهمی‌های کارمندان بانکی، به‌دفعات شنیده می‌شود. هرچند در کنار تسهیلات چند صدمیلیونی در طول یک سال، کارمندان بانک‌ها از سایر مزایا نظیر سود مجمع بانک نیز بهره‌مند می‌شوند.
کارمندان بانک‌ها چقدر وام گرفتند؟
این سؤالی است که این روزها ده‌ها هزار جوان تازه ازدواج کرده در صف وام مانده از مسئولان دارند. حال بانک مرکزی در پاسخ به چنین مطالبه‌ای اعلام کرده است که در دوازده‌ماهه سال ۱۴۰۲، مجموع تسهیلات پرداختی به کارکنان، مدیران و اعضای هیئت مدیره بانک‌ها و موسسات اعتباری، به بیش از ۹۱ هزار و ۵۹۸ میلیارد تومان رسیده است و تقریبا معادل مجموع وام ازدواج ۳۰۰ هزار نفری است که ماه هاست در صف مانده اند و بانک مرکزی پاسخگوی آن ها نیست.
این در حالی است که رقم مذکور فقط مختص کارمندان بانک هاست و شنیده های تابناک نشان می‌دهد که به نظر می رسد بانک‌ها به کارمندان زیرمجموعه‌ها و هلدینگ‌های مرتبط با خودش هم وام‌های با نرخ سود پایین و بلندمدت پرداخت می‌کنند تا هوای آن‌ها را هم داشته باشند.
نرخ سود وام کارمندان بانک‌ها چند درصد است؟
طبق مصوبه شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی، سقف نرخ سود تسهیلات در شبکه بانکی، ۲۳ درصد است. اما کارمندان بانک ها این سقف سود تسهیلات را نمی پردازند. به گونه‌ای که همتی وزیر اقتصاد در این باره گفته است: بانک‌ها به کارمندانشان وام قرض الحسنه نمی‌دهند، اما نرخ سود این وام‌ها ۱۰ درصد است.
بنابراین با توجه به چنین اظهار نظری و با در نظر گرفتن بازه زمانی بلندمدت برای بازپرداخت این وام‌ها و نرخ تورم بالایی که داریم، به نظر می رسد، که تسهیلات بیش از ۹۱ هزار میلیارد تومانی به کارمندان بانک‌ها در سال گذشته، یک رانت جذاب بوده که نصیب افرادی شده است که ظاهرا خونشان رنگین‌تر است! این در حالی است که توضیحات وزیر اقتصاد در باب چرایی پرداخت این تسهیلات، قابل تامل است.
همتی در این باره گفته است: بالاخره کارمندان زحمتکش بانک‌ها هم یک حق و حقوقی دارند. شش صبح می‌آیند سر کار، تا آخر وقت در تعطیلی و برف و سرما همیشه باید سر کار باشند و حتی یک دقیقه نمی‌توانند بیکار باشند و باید پشت باجه باشند و کار کنند. چندین سال تورم ۴۰ درصدی داشته ایم و حقوق آن‌ها هم مثل بقیه کارمندان ۲۰ تا ۲۲ درصد رشد کرده است.
هفت‌خوان رستم برای وام ۵۰ میلیونی !
این صحبت‌های وزیر اقتصاد در حالی است که کارگران، کارمندان، رانندگان و سایر شاغلین نیز اگر نگوییم بیشتر، ولی کمتر از کارمندان بانک‌ها فعالیت ندارند و از سایر مزایای کارمندان بانک‌ها نظیر سود کلان مجمع و پاداش‌های سالانه هم محروم هستند و بسیاری از آن‌ها از امنیت شغلی نیز برخوردار نیستند. اما همین افراد اگر درخواست وام پنجاه میلیون تومانی داشته باشند باید گرفتار هفت‌خوان رستم شوند.
آمار عجیب بانک مرکزی؛ کارمندان بانک چند هزار میلیارد تسهیلات بانکی گرفتند؟
