نکته دیگر در مورد آمار تولید چهارماهه خودروسازان، نقش محصولات قدیمی در نزولی شدن تیراژ آنهاست. در واقع افت تولید خودروسازان بیشتر از ناحیه مدل‌های قدیمی که از رده تولید خارج شده یا خواهند شد، رخ داده است. در غیاب آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت که گفته می‌شود این وزارتخانه به دلیل افت تولید از انتشار آن جلوگیری کرده، گزارش‌های ارسالی خودروسازان به سامانه کدال بورس، آخرین وضع آنها در تولید را عیان کرده است.
بنابر آمار منتشره، کل تولید سه خودروساز بزرگ کشور در چهار ماه ابتدایی امسال کمتر از ۲۹۱هزار دستگاه بوده که مقایسه آن با تیراژ مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۱درصد افت را نشان می‌دهد.
تولید خودرو در کشور از ابتدای امسال تا به امروز معمولا نزولی بوده و با وجود هشدار فعالان صنعت خودرو بابت ادامه‌دار بودن این روند و درخواست آنها بابت انجام اقدامات اصلاحی (به‌خصوص افزایش قیمت کارخانه‌ای و تخصیص ارز) سیاستگذار چندان وقعی نگذاشت تا خودروسازان نخستین ماه تابستان را نیز با افت سپری کنند.خودروسازان تا قبل از فرارسیدن روزهای گرم، با دو چالش کمبود نقدینگی ریالی ناشی از عدم اصلاح قیمت و عدم تخصیص ارز مواجه بودند و در ادامه، بحران قطعی برق هم به چالش‌های آنها اضافه شد. انباشت این مسائل سبب شد تولید خودرو در چهار ماه امسال روندی رو به افت داشته باشد.
این در حالی است که طبق اعلام وزارت صمت، بناست در سال جاری یک‌میلیون و ۷۰۰هزار دستگاه خودرو در کشور به تولید برسد. به نظر می‌رسد سهم خودروسازان بزرگ از تولید مدل‌های سواری در برنامه وزارت صمت، حدود ۱.۳میلیون دستگاه است. با این فرض، خودروسازان باید به طور متوسط ماهی نزدیک به ۱۱۰هزار دستگاه تولید داشته باشند. بنابراین، تولید چهارماهه خودروسازان در سال جاری باید به حدود ۴۴۰هزار دستگاه می‌رسید. این در حالی است که کل تولید سه خودروساز بزرگ در پایان تیر امسال حدود ۲۹۱هزار دستگاه بوده است. این آمار نشان می‌دهد غول‌های جاده‌مخصوص در چهار ماه نخست سال حدود ۱۵۰هزار دستگاه از برنامه صمت عقب مانده‌اند. اگر فرض کنیم همین روند تا پایان سال ادامه داشته باشد، کل تولید سواری خودروسازان بزرگ در انتهای امسال حتی به ۹۰۰هزار دستگاه هم نمی‌رسد.
از آن سو اگر قرار بر تحقق برنامه وزارت صمت در بخش سواری باشد، خودروسازان باید در هشت ماه باقیمانده از دوره حدود یک‌میلیون دستگاه محصول را به تولید برسانند، یعنی به طور متوسط ماهی ۱۱۲هزار دستگاه. این در شرایطی است که تولید ماهانه خودروسازان در تیر ماه امسال حتی ۸۰هزار دستگاه هم نبوده است.به‌هرحال اگر بناست برنامه مدنظر وزارت صمت تحقق پیدا کند، نیاز است موانع اصلی شامل کمبود نقدینگی و ارز و همچنین قطعی برق رفع شود؛ در غیر این صورت، نه‌تنها تیراژ موردنظر محقق نمی‌شود، احتمال افت تولید در مقایسه با سال گذشته هم بالاست. البته این نکته را نباید فراموش کرد که برنامه تولید ۱.۷میلیون دستگاهی برای امسال، از سوی وزارت صمت دولت سیزدهم اعلام شده و شاید وزیر صمت دولت جدید در آن تجدیدنظر کند.
کارنامه تولید 4ماهه خودروسازان
طبق آنچه در صورت‌های مالی سه خودروساز اصلی آمده، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع حدود 290هزار و 859دستگاه انواع خودروی سواری را در چهار ماه نخست امسال تولید کرده‌اند. این در حالی است که در مدت مشابه پارسال مجموع تولید محصولات سواری آنها 325هزار و 303دستگاه بود. بنابراین غول‌های جاده‌مخصوص در چهار ماه نخست امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال قبل، حدود 11درصد افت تولید را تجربه کرده‌اند. در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌خودرویی‌ها شده که توانسته‌اند 161هزار و 568دستگاه محصول را در چهار ماه نخست امسال تولید کنند. این میزان تولید، افت 9درصدی را نسبت به چهار ماه ابتدایی پارسال به دنبال داشته است.
سایپایی‌ها نیز به کمک زیرمجموعه خود، پارس‌خودرو، تولید حدودا 130هزار دستگاهی را در چهار ماه ابتدایی امسال ثبت کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه پارسال بیش از 12درصد افت را نشان می‌دهد. در حالت تفکیکی، سایپا تولید حدودا 96هزار دستگاهی در چهار ماه امسال داشته و این در حالی است که میزان تولید این شرکت در مدت مشابه پارسال نزدیک به 106هزار دستگاه بود. بنابراین دومین خودروساز بزرگ ایران بدون احتساب آمار پارس‌خودرو نیز دچار افت تولید 9.5درصدی در چهار ماه شده است. پارس‌خودرو نیز که 33هزار و 353دستگاه تولید در چهار ماه نخست امسال داشته، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با تیراژ 42هزار و 198دستگاهی، دچار افت 21درصدی شده است.
اما بررسی آمار تولید خودروسازان در تیر امسال و مقایسه آن با ماه قبل - خرداد - نشان می‌دهد تولید ماهانه آنها نیز افت داشته است. طبق آمار، خودروسازان در تیر امسال حدود 76هزار و 418دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده‌اند. با توجه به تولید 94هزار دستگاهی خودروسازان در خرداد سال جاری، آنها با افت 19درصدی در تولید ماهانه روبه‌رو شده‌اند.
در حالت تفکیکی، ایران‌خودرو در تیر امسال تولید 43هزار و 440دستگاهی، سایپا تولید 24هزار و 328دستگاهی و پارس خودرو تولید 8هزار و 650دستگاهی داشته‌اند. بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، ایران‌خودرو در چهار ماه نخست امسال نیز مانند گذشته بیشترین تولید خود را به مدل‌های پژو اختصاص داده است. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، حدود 66هزار دستگاه انواع پژو را تولید کرده است. با توجه به تولید حدودا 103هزار دستگاهی خانواده پژو در چهار ماه پارسال، ایران‌خودرویی‌ها در تولید اعضای این خانواده افت 36درصدی داشته‌اند. ایران‌خودرو در حال حاضر تنها مدل 207 را در قالب گروه پژو تولید می‌کند.
در بین دیگر محصولات ایران‌خودرو، گروه سورن تیراژ کمتر از 28هزار دستگاهی را از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ حدودا 17هزار و 300دستگاهی این گروه خودرویی در چهار ماه پارسال، ایران‌خودرویی‌ها توانسته‌اند تولید در این گروه را 61درصد بالا ببرند. این در حالی است که طبق آمار منتشره در سایت کدال، دنا در چهار ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته تیراژ تقریبا ثابتی داشته است. ایران‌خودرو اعلام کرده در چهار ماه امسال حدود 27هزار و 200دستگاه دنا را به تولید رسانده است. دیگر محصول ایران‌خودرو به نام رانا چهار ماه نخست امسال را با رشد پشت‌سر گذاشته است. طبق اطلاعات منتشرشده در کدال، تا پایان تیر امسال شش‌هزار و 371دستگاه رانا در این شرکت به تولید رسیده است. این در حالی است که ایران‌خودرویی‌ها در چهار ماه ابتدایی پارسال کمتر از پنج‌هزار و 600دستگاه از این خودرو را تولید کرده بودند. با این حساب، تولید رانا در چهار ماه 771 دستگاه افزایش یافته است.
طبق آمار، ایران‌خودرویی‌ها در چهار ماه ابتدایی سال گذشته، شش‌هزار و 331دستگاه هایما را در سایت خراسان خود تولید کرده بودند، حال آنکه تولید این خودرو در بازه زمانی مشابه سال‌جاری چهارهزار و 468دستگاه بوده است. این آمار نشان می‌دهد تولید هایما هزار و 863دستگاه پایین آمده است.طبق آمار منتشره در کدال، ایران‌خودرو در چهار ماه ابتدایی امسال حدود 21هزار و 700دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در چهار ماه پارسال کمتر از 13هزار دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود. بنابراین تولید تارا در چهار ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 40درصدی را نشان می‌دهد.
از ایران‌خودرو بگذریم و به سراغ گروه سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در چهار ماه امسال به خانواده ایکس 200 (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است. طبق آمار منتشره در کدال، سایپا در تولید این گروه خودرویی آمار حدودا 71هزار دستگاهی را طی چهار ماه نخست سال جاری به جا گذاشته است. با توجه به تولید بیش از 87هزار دستگاهی این گروه خودرویی در چهار ماه نخست پارسال، تیراژ خانواده ایکس 200 بیش از 18درصد افت کرده است.
در بازه زمانی تحت بررسی، سایپا همچنین توانسته 18هزار و 960دستگاه شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که طی چهار ماه ابتدایی سال گذشته تیراژ شاهین 18هزار و 614دستگاه بود. با این حساب، تولید شاهین نسبت به چهار ماه نخست پارسال افزایشی جزئی داشته است. از سایپا به پارس‌خودرو برویم؛ سومین خودروساز بزرگ کشور که در چهار ماه ابتدایی امسال کوئیک دنده معمولی، سهند و گروه Q200 را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q200 سایپا تولید 25هزار و 710دستگاهی در چهار ماه نخست امسال داشته که تفاوت چندانی با آمار مدت مشابه پارسال ندارد. پارس‌خودرو همچنین در حالی هزار و 234دستگاه کوئیک معمولی دنده‌ای را در چهار ماه ابتدایی امسال تولید کرده که در مدت مشابه پارسال، حدود 16هزار و 500دستگاه از این خودرو به تولید رسیده بود. این شرکت همچنین در چهار ماه ابتدایی امسال 692دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند محصول جدید پارس‌خودرو به شمار می‌رود که در چهار ماه نخست پارسال تنها 16دستگاه از آن تولید شد.
افت چشمگیر تولید خودرو در ایران طی ۴ ماه؛ ماجرا چیست؟
