گروه جامعه خبر ساز- مریم شریفی؛ این روزها، روزه‌داران خوش‌اقبالی که توفیق دارند در قامت زائر و مجاور، لحظات باصفای سحر و افطار را در حریم امن حرم مطهر امام رضا (ع) سپری کنند، اگر از ورودی نواب به حرم شرفیاب شوند، تلویزیون‌های پهن‌پیکر متعددی را در رواق حضرت زهرا (س) می‌بینند. معنای حضور این نمایشگرهای بزرگ را اما فقط بعضی‌هایشان درک می‌کنند؛ آنهایی که عضوی از جامعه ناشنوایان کشور هستند. چشمشان که به جنب و جوش‌ها در رواق حضرت زهرا (س) می‌افتد، قند توی دلشان آب می‌شود و تپش‌های قلبشان گواهی می‌دهد که قرار است تجربه شیرین شب‌های قدر ماه رمضان سال گذشته، تکرار شود. و دلی که جلد حرم شده باشد، گواهی ناراست نمی‌دهد...
از قبله شرقی ایران خبر می‌رسد که امسال هم مراسم شب‌های قدر ویژه ناشنوایان در حرم رضوی برقرار است و هموطنان ناشنوا در سراسر کشور هم می‌توانند همراه با پخش زنده این مراسم از سیمای جمهوری اسلامی ایران، حال خوش احیای شب قدر را تجربه کنند. به سراغ حجت‌الاسلام و المسلمین «رضا اژدر محمدی»، مترجم و خادم ناشنوایان و یکی از بانیان اصلی برگزاری مراسم احیای ناشنوایان در حرم رضوی رفتیم تا برایمان از متن و حاشیه این مراسم خاص بگوید.
*تیزر تلویزیونی پخش زنده مراسم شب قدر ناشنوایان از شبکه سلامت
*پخش آگهی تلویزیونی مراسم شب قدر ناشنوایان در حرم مطهر امام رضا (ع)، از این خبر خوب حکایت دارد که این محفل خاص، تبدیل به یکی از برنامه‌های ثابت آستان قدس رضوی در شب‌های قدر شده است. این تلقی درستی است؟
- بله. الحمدلله بعد از اجرای رسمی مراسم احیای ویژه ناشنوایان در شب‌های قدر سال گذشته و بازخوردهای مثبت گسترده‌ای که داشت، این برنامه جای خود را در مراسم شب‌های قدر حرم امام رضا (ع) باز کرده و با نظر مساعد تولیت محترم آستان قدس رضوی، ان‌شاءالله در ماه مبارک رمضان هر سال برگزار خواهد شد. امسال هم به یاری خدا در هر سه شب قدر، مراسم خواهیم داشت و مثل سال گذشته، این مراسم به‌صورت زنده از شبکه سلامت سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش خواهد شد.
*محل برگزاری مراسم احیای ویژه ناشنوایان در حرم رضوی مشخص شده است؟
- بله. مراسم در هر سه شب قدر در رواق حضرت زهرا (س) برگزار می‌شود و شامل قرائت دعای جوشن کبیر، سخنرانی، مداحی و مراسم قرآن به سر گرفتن به زبان اشاره خواهد بود. سخنران شب نوزدهم، حجت‌الاسلام عابدینی، سخنران شب بیست و یکم، تولیت محترم آستان قدس، حجت‌الاسلام مروی و سخنران شب بیست و سوم، حجت‌الاسلام عالی، خواهند بود.
*سال گذشته برای اولین بار، مراسم شب قدر ویژه ناشنوایان به صورت زنده از حرم امام رضا (ع) از شبکه سلامت پخش شد و هموطنان ناشنوا در سراسر ایران از فیض این مراسم بهره‌مند شدند. واکنش جامعه ناشنوایان کشور به این حرکت ابتکاری چه بود؟ از بازخوردهایی که از این عزیزان دریافت کردید، بگویید.
- بازخوردهای بسیار خوبی از این عزیزان گرفتیم. بعد از شب‌های قدر، عکس‌های زیادی از هموطنان ناشنوا از نقاط مختلف کشور به دست من رسید که نشان‌دهنده همراهی آنها با مراسم احیای حرم امام رضا (ع) بود. برای مثال، 10 نفر از ناشنوایان در منزل دور هم جمع شده بودند و از طریق تلویزیون، مراسم را دنبال می‌کردند. یا از یکی از شهرها عکسی به دستم رسید که نشان می‌داد حدود 200 نفر از ناشنوایان در یک حسینیه جمع شده بودند و از طریق ویدئو پروجکشن، مراسم احیای حرم برایشان پخش می‌شد. یعنی عزیزان ناشنوا با حسن استفاده از پخش زنده مراسم، در خانه و حسینیه خودشان مراسم احیا برگزار کرده بودند. و این اتفاق بسیار خوبی بود.
من به‌عنوان مبلّغ ویژه جامعه ناشنوایان، در طول سال فقط می‌توانستم به چند شهر و روستا سفر کنم و برنامه‌های اینچنینی برگزار کنم اما با پخش زنده مراسم شب‌های قدر حرم از سیمای ملی، همه ناشنوایان در گوشه و کنار کشور حتی در روستاهای دورافتاده، توانستند با این مراسم همراه شوند و از برکاتش بهره‌مند شوند.
واقعیت این است که هموطنان ناشنوا، بسیار مظلوم هستند و به دلیل محدودیت‌های موجود، از بسیاری از برنامه‌های مذهبی محروم مانده‌اند. شاید باور نکنید اما دو سال قبل و در دوران اوج کرونا که برای اولین بار، مراسم احیای ویژه ناشنوایان را به صورت محدود در یکی از صحن‌های حرم رضوی برای گروهی از ناشنوایان مشهد برگزار کردیم، این عزیزان در پایان مراسم به سراغ ما آمدند و درحالی‌که خیلی خوشحال و راضی بودند و تشکر می‌کردند، می‌گفتند: «ما هیچ‌وقت برای مراسم شب قدر به حرم نمی‌آمدیم چون مراسم احیا برایمان قابل استفاده نبود! وقتی هیچ‌کس نبود محتوای سخنرانی، مداحی و مراسم قرآن به سر گرفتن را با زبان اشاره برایمان ترجمه کند، شوق و انگیزه‌ای نداشتیم شب قدر به حرم بیاییم. اما حالا با این مراسم، توانستیم در حرم امام رضا (ع) با زبان اشاره، احیا بگیریم و از شب‌های قدر استفاده کنیم.»
*با این اوصاف، پخش زنده مراسم احیای سال گذشته، یک اتفاق تاریخی برای جامعه ناشنوایان کشور بوده...
- بله. همینطور است. من بعد از آن مراسم و در روزهای پایانی ماه مبارک، برای اجرای برنامه‌های تبلیغی به استان خراسان جنوبی رفتم. آنجا در مراسمی که حدود 250 نفر از ناشنوایان حضور داشتند، پرسیدم: مراسم احیای شب قدر را از تلویزیون دیدید؟ 95 درصدشان گفتند: «بله. خیلی خوب بود. حتماً سال آینده هم این مراسم را تکرار کنید.» امسال هم که به مناسبت 13 رجب، برای اجرای برنامه به تهران رفته بودم، همه مخاطبان ناشنوا با شور و شوق از آن مراسم یاد کردند و گفتند: «عالی بود. خیلی استفاده کردیم. امسال هم مراسم شب قدر را برای ما اجرا کنید.» همین استقبال و درخواست‌های این عزیزان باعث شد امسال از ماه رجب، پیگیری‌ها برای برگزاری مراسم احیای ویژه ناشنوایان را شروع کنیم...
*آیا امسال اطلاع‌رسانی مناسبی درخصوص برگزاری این مراسم انجام گرفته که آنهایی که سال گذشته به دلیل بی‌خبری، مراسم را از دست دادند، امسال از این محفل باصفای معنوی، محروم نمانند؟
- بله. علاوه‌بر پخش تیزر این مراسم از شبکه سلامت، اطلاع‌رسانی داخلی بسیار خوبی هم در جامعه ناشنوایان انجام گرفته است. برای مثال، از بهزیستی استان خراسان رضوی خواستیم با برقراری ارتباط با بهزیستی سایر استان‌ها، در خصوص پخش زنده مراسم شب قدر ویژه ناشنوایان از شبکه سلامت، اطلاع‌رسانی کنند. مأموریت پیگیری موضوع در آموزش و پرورش استثنایی را هم خودم بر عهده گرفتم. خوشبختانه این عزیزان هم همکاری خوبی با ما داشتند و علاوه‌براینکه مدیران مدارس ناشنوایان را در جریان برگزاری این مراسم قرار دادند، با طراحی پوستر ویژه مراسم و انتشار آن در گروه‌ها و کانال‌های مرتبط با دانش‌آموزان ناشنوا در شبکه «شاد»، اطلاع‌رسانی خوبی در این زمینه داشتند.
*نماهنگ مداحی حاج محمود کریمی در مراسم شب قدر ناشنوایان در سال گذشته
*سال گذشته حضور گرم حاج محمود کریمی در مراسم شب قدر ناشنوایان و مناجات خوانی و مرثیه‌سرایی پراحساس ایشان، یکی از عواملی بود که باعث شد آن مراسم، حسابی مورد توجه عموم هموطنان قرار بگیرد. آیا هموطنان ناشنوا می‌توانند امیدوار باشند امسال هم از حضور ایشان در مراسم احیای اختصاصی خودشان بهره‌مند شوند؟
- واقعاً لطف خدا و عنایت امام رضا (ع) بود که آن مراسم با حضور مداح سرشناس کشورمان، آنطور بین مردم ایران گل کرد و فیلم‌هایش در فضای مجازی، پربازدید شد. در پاسخ به سوالتان باید این خبر خوب را بدهم که بله، امسال هم حاج «محمود کریمی» لطف کرده و قول داده‌اند در مراسم احیای ویژه ناشنوایان در حرم رضوی حضور پیدا کنند. عزیزان ناشنوا، امسال در مراسم شب بیست و یکم ماه مبارک می‌توانند از مرثیه‌سرایی ایشان فیض ببرند.
*فیلم دیگری از مداحی حاج محمود برای ناشنوایان در شب قدر
البته امسال، مداحان بزرگوار دیگری هم به مراسم شب قدر ناشنوایان رونق خواهند داد. حاج «احمد واعظی»، مداح شناخته‌شده کشور در شب نوزدهم، عزیزان ناشنوا را به فیض رساند و حاج آقا «قانع» یا حاج آقا «عارف»، مداحان حرم رضوی، در شب بیست و سوم در این محفل، مرثیه‌سرایی خواهند کرد.
*با این توضیحات، به نظر می‌رسد امسال باید منتظر مراسم بسیار گسترده‌تری نسبت به شب‌های قدر سال گذشته باشیم. شما با چه تدابیری در زمینه تأمین امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و حضور مترجم زبان اشاره، به استقبال این مراسم بزرگ می‌روید؟
- درست است. مراسم شب قدر ویژه ناشنوایان، یک مراسم بزرگ و سنگین است. به همین دلیل هم از مدتی قبل به دوستان مترجم زبان اشاره سفارش کرده‌ایم در این شب‌ها جای دیگری قول ندهند. شاید بپرسید چرا سنگین؟ این مراسم، در اطلاعیه‌های رسمی، در بازه زمانی ساعت 21:30 تا 30 دقیقه بامداد برنامه‌ریزی شده است اما ما مراسم را از ساعت 20:30 شروع می‌کنیم. این خواسته خود عزیزان ناشنوای ساکن مشهد بوده. آنها دوست دارند در شب‌های قدر، دسته‌جمعی نماز قضا بخوانند. البته در اعمال شب‌های قدر هم، خواندن 100 رکعت نماز آمده. بنابراین ما یک ساعت زودتر مراسم را به طور غیررسمی شروع می‌کنیم و به جماعت، نماز قضا می‌خوانیم. تازه بعد از آن، مراسم اصلی 3 ساعته ما شروع خواهد شد که شامل 2 ساعت دعای جوشن کبیر، مداحی، سخنرانی و مراسم قرآن به سر گرفتن است. ببینید، این خیلی مراسم سنگینی است برای مترجمان زبان اشاره.
همین‌جا خوب است این نکته را توضیح دهم که بیان مطالب و محتواها با زبان اشاره، خیلی با صحبت کردن تفاوت دارد. استاندارد ترجمه با زبان اشاره، نهایتاً 20 دقیقه است. بیشتر از آن، باعث می‌شود کمردرد و پا درد و... سراغ مترجم بیاید. حالا تصور کنید مراسم احیای شب قدر، 4 ساعت طول می‌کشد! این خیلی برای مترجم زبان اشاره، سخت و سنگین است. بنابراین لازم است به طور مرتب، مترجم‌های مراسم، تعویض شوند و مترجم قبلی، نیم ساعت تا یک ساعت استراحت کند و بعد، دوباره روی صحنه برود و به طور همزمان، محتوای دعای جوشن کبیر و مطالب سخنران و اشعار مداح را به زبان اشاره ترجمه کند.
*بنابراین کلیدی‌ترین نقش را در این مراسم، مترجمان زبان اشاره بر عهده دارند. اما اینجا یک سؤال پیش می‌آید. با توجه به وسعت محل برگزاری مراسم که یکی از رواق‌های حرم مطهر رضوی است، آیا امکان مشاهده حرکات دست و صورت مترجم زبان اشاره برای همه حاضران وجود دارد؟
- به نکته خوبی اشاره کردید. درست است. با توجه به اینکه محل برگزاری مراسم، یک سالن وسیع است، به طور طبیعی، ارتباط برقرار کردن افراد ردیف‌های عقب با مترجم زبان اشاره، سخت می‌شود. چرا؟ چون ناشنوا باید صحنه اجرای مراسم را که مترجم در کنار سخنران و مداح ایستاده، ببیند. باید آنقدر به مترجم نزدیک باشد که اشاره‌های او را ببیند و درک کند. اما فاصله زیاد عزیزان ناشنوا با صحنه اجرای مراسم باعث می‌شود آنها اشاره‌ها را نبینند، از محتوای دعا و سخنرانی عقب بیفتند و اذیت شوند.
برای رفع این مشکل، تلویزیون‌های پهن‌پیکری را در نقاط مختلف رواق نصب کرده‌ایم و طوری برنامه‌ریزی شده که یک دوربین به صورت اختصاصی، فقط تصویر مترجم زبان اشاره را ضبط کند تا از طریق این تلویزیون‌ها در ابعاد بزرگ برای حاضران در رواق پخش شود. به‌این‌ترتیب، افرادی که در ردیف‌های عقب نشسته‌اند، به‌راحتی می‌توانند با تمرکز روی تصویر این تلویزیون‌ها، با مترجم و اشاره‌هایش همراه شوند و از برنامه جا نمانند.
*در صحبت‌هایتان از بازخوردهای خوب جامعه ناشنوایان نسبت به برنامه شب‌های قدر سال گذشته در حرم امام رضا (ع) گفتید. آیا از هموطنان غیرناشنوا هم در این زمینه بازخوردی داشتید؟
- بله. بعد از مراسم شب‌های قدر سال گذشته، بسیاری از اطرافیان به ما اظهار لطف داشتند. تشکر می‌کردند که به یاد هموطنان ناشنوا بودیم و در شب‌های قدر، مراسمی مختص آنها برگزار کرده‌ایم. اما در این میان، خاص‌ترین بازخورد را از یکی از مسئولان شبکه سلامت گرفتم. ایشان تعریف می‌کرد: «مدیر شبکه بعد از مراسم با من تماس گرفت و از پخش زنده مراسم احیای ویژه ناشنوایان، ابراز رضایت و از تلاش همکاران قدردانی کرد. اما یک نکته جالب هم در میان صحبت‌های ایشان بود. آن شب در زمان پخش مراسم، باران شدیدی می‌بارید و در دقایقی، ارسال دیتاها با مشکل مواجه شد. مدیر شبکه می‌گفت در آن دقایق، تماس‌های زیادی با شماره 162 (روابط عمومی صدا و سیما) گرفته می‌شد و مخاطبان می‌گفتند: "آقا! صدای مراسم احیای شبکه سلامت، قطع و وصل می‌شود، noise دارد!" در اثنای تلاش برای رفع مشکل فنی، یک لحظه با خودمان گفتیم: مخاطبان ناشنوا که با صدای مراسم کاری ندارند!...
تازه متوجه شدیم که تعداد زیادی از هموطنان غیرناشنوا هم، مخاطب این پخش زنده خاص از حرم امام رضا (ع) هستند. یعنی درحالی‌که مراسم شب قدر از تمام شبکه‌های سیما از بقاع متبرکه در حال پخش بود، گروهی از هموطنان مؤمن شب‌زنده‌دار، شبکه سلامت را انتخاب کرده و ترجیح داده بودند همراه با مراسم زنده ناشنوایان، آن شب‌ها را احیا بگیرند. این برای ما خیلی جالب بود.»
*... و صحبت پایانی؟
- از تولیت محترم آستان قدس رضوی و از مسئولان صدا و سیما به‌ویژه مسئولان شبکه سلامت که امسال هم با لطفشان، امکان بهره‌مندی جامعه ناشنوایان کشور از فضیلت شب‌های قدر را فراهم کردند، تشکر می‌کنم. و باز هم فرصت را غنیمت می‌شمارم برای تکرار یک دغدغه همیشگی. امیدوارم دوستان عزیز رسانه ملی، در تمام طول سال مثل شب‌های قدر، پای کار ناشنوایان باشند و کمک کنند آنها هم بتوانند از برنامه‌های مفید سیما استفاده کنند. یادمان باشد ناشنوایان شهرها و روستاهای دورافتاده، از امکانات ارتباطی محرومند، به کارشناسان دینی آشنا به زبان اشاره دسترسی ندارند و از هیچ راهی نمی‌توانند پاسخ مسائل شرعی و فرهنگی و اجتماعی‌شان را پیدا کنند. این در حالی است که رسانه ملی می‌تواند به‌عنوان فراگیرترین واسطه برای برقراری ارتباط با ناشنوایان در سراسر کشور نقش‌آفرینی کند. یک بار دیگر، موضوع ناشنوایان را به مسئولان محترم رسانه ملی یادآوری می‌کنیم و امیدواریم لطف آنها مثل شب‌های قدر، در تمام ایام سال و با ترجمه برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون در حوزه‌های مختلف به زبان اشاره، شامل حال این قشر پرجمعیت اما مظلوم کشور شود.
پایان پیام/
