خبر ساز- سمنان: استان سمنان یکی از پهناورترین استان‌های ایران به حساب می‌آید؛ این استان با پیشینه و قدمت تاریخی و فرهنگی خاصی که دارد، جاذبه‌های بسیاری را در دل خود جای داده است.
در میان همه جاذبه‌هایی که استان سمنان را از سایر استان‌های ایران متمایز می‌کند، صنایع‌دستی متنوع آن، زبانزد است و جایگاه ویژه‌ای دارد.
صنایع‌دستی هر استان در حقیقت شناسنامه آن محسوب می‌شود و اطلاعات زیادی را درباره تاریخچه و گذشته به مردم نشان می‌دهد.
اگرچه استان‌های مختلف ایران، صنایع‌دستی متنوعی دارند و فرهنگ غنی را از خود به نمایش می‌گذارند؛ اما سمنان یکی از معدود استان‌هایی است که طیف صنایع‌دستی در آن بسیار گسترده و البته در معرفی، مهجور است.
امروز صنایع‌دستی یکی از حوزه‌های کاری پررونق و درآمدزا محسوب می‌شود و بانوان بسیاری در این حوزه با سرمایه اندک شخصی، علاوه بر کمک به ایجاد اشتغال و کسب درآمد، سنت اصیل و بومی خود را با نقش و نگارهای هنری احیا و برای آیندگان حفظ کرده‌اند؛ اما این حوزه نیازمند توجه بیشتری متولیان امر است.
هنرمند منبت‌کاری و معرق‌کاری در سرخه اتاقی را در خانه مادربزرگش به شکل کارگاه درآورده است
کارگاهی در اتاق کوچک خانه مادر بزرگ!
«زهره اسلامی»، یکی از بانوان سرخه‌ای است که با مدرک کارشناسی ارشد صنایع‌دستی، حالا 10 سال است که کار منبت‌کاری و معرق‌کاری روی چوب را انجام می‌دهد.
وی در گفت‌وگو با فارس، با بیان اینکه دوره آموزشی منبت‌کاری و معرق‌کاری روی چوب را در مرکز فنی و حرفه‌ای سمنان آموزش دیده است، می‌گوید: به کار کردن با چوب و طرح زدن علاقه بسیاری دارم و تا امروز هر طرحی که بر چوب نقش زده‌ام، کار خودم بوده و کپی از کار دیگر هنرمندان این حوزه نبوده است.
این بانوی هنرمند با بیان اینکه سعی می‌کنم کارهای خاصی انجام دهم تا مخاطبان بیشتری را جذب کند، عنوان می‌کند: برخی طرح‌ها را به سلیقه خودم روی چوب می‌زنم و اگر مشتری نیز طرحی را پیشنهاد دهد یا بخواهد اسمش را روی چوب حک کنم، مطابق سلیقه و نظر مشتری عمل می‌کنم.
اسلامی با بیان اینکه دو سالی است که اتاقی را در خانه مادربزرگم به شکل یک کارگاه کوچک درآورده‌ام و آنجا فعالیت می‌کنم، گفت: کار در زمینه صنایع چوب حس و حال بسیار خوبی دارد؛ چراکه یک تکه از چوب که هیچ حس و حالی ندارد، با کار کردن روی آن جان می‌گیرد و اجرای طرح و سازه‌های مختلف روی یک تکه چوب بسیار لذت‌بخش است.
وی در مورد بازار فروشش این‌گونه توضیح داد که حوزه صنایع‌دستی علاقه‌مندان خاص خود را دارد و از این‌رو، نیاز به بازاریابی تخصصی دارد.
این بانوی هنرمند صنایع‌دستی با بیان اینکه صنایع چوب و صنایع‌دستی بازار خاص خود را دارد، ادامه داد: بیشتر از طریق فضای مجازی به فروش محصولاتم اقدام می‌کنم و مشتریان خوبی در فضای مجازی نسبت به فضای حقیقی دارم.
اسلامی اضافه کرد: بارها در نمایشگاه‌های مختلف حضور داشته‌ام؛ اما احساس می‌کنم نمایشگاه‌ها در شرایط کنونی که فضای مجازی، مخاطبان بسیاری یافته است، بازخورد چندانی ندارند.
وی گفت: در فضای مجازی، هنر و محصولات تولیدی ما شناخته‌شده‌تر است و درآمدزایی از طریق فضای مجازی خوب است.
تولیدات چوبی به بازاریابی تخصصی نیاز دارد
هنرمندان صنایع‌دستی؛ نیازمند وام‌های کم‌بهره
این بانوی هنرمند صنایع‌دستی با اشاره به وامی که چندین سال قبل از طریق میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سرخه گرفته است، گفت: مبلغ وام بسیار کم بود و زمانی که وام را درخواست کردم تا وقتی که مبلغ آن را دریافت کردم، کمی طولانی شد، دستگاه‌های موردنیازی که قصد خرید آن را داشتم نیز گران شده بودند و فقط توانستم یک اره برقی و کمی چوب را با آن وام خریداری کنم.
وی با بیان اینکه در حال حاضر به وامی کم‌بهره به‌شدت نیاز دارد، گفت: هزینه وسایل موردنیاز تولید صنایع‌دستی چوبی مثل دستگاه خراطی فارسی‌بر بسیار گران است و فقط قیمت همین دستگاه از 18 میلیون تومان به بالا با توجه به تنوع دستگاه‌ها شروع می‌شود.
این بانوی هنرمند گفت: حداقل کاری که مسؤولان شهرستانی و استانی می‌توانند در حمایت از ما هنرمندان و فعالان حوزه صنایع‌دستی انجام دهند، این است که محصولات تولیدی ما را به‌عنوان هدیه در همایش‌ها و مراسم مختلف خریداری کنند.
زیورآلات و بدلیجات سنگی دست‌ساز مشتریان خوبی دارد
از دغدغه فضای کار تا حمایتی که نیست!
«مریم یزدان‌فر»، یکی دیگر از بانوان هنرمند سمنانی که از حدود 6 سال پیش مشغول تولید دستبند و زیورآلات سنگی شده و اکنون حدود سه سالی است که دستی بر آتش تولید زیورآلات رزینی نیز دارد، هم پای گفت‌وگوی فارس می‌نشیند.
وی از علاقه بسیار زیاد خود به کار با سنگ، تولید صنایع‌دستی، تزیین زیورآلات و بدلیجات با سنگ و استیل و استفاده از رزین گفت و افزود: این کار به فضا و ابزار آن‌چنانی نیاز ندارد و ابزار کار من، یک پیچ‌گوشتی و انبردست و ... است.
این بانوی هنرمند با اشاره به دوره‌های آموزشی که از طریق فنی و حرفه‌ای گذرانده است تا به‌صورت تخصصی زیورآلات و بدلیجات سنگی را بسازد، می‌گوید: چند سال قبل از شیوع کرونا در یک نمایشگاه در استان شرکت کردم و آنجا به ما گفتند به تمام بانوان حاضر در نمایشگاه، تسهیلات قرض‌الحسنه تعلق می‌گیرد که البته هرگز عملی نشد.
یزدان‌فر که از این موضوع گلایه‌مند بود، ادامه داد: بعدها متوجه شدم چون همسرم کارمند بانک است، با من تماسی نگرفته و وام به من تعلق نگرفته؛ در حالی که درست است همه‌جا همسرم حامی و مشوقم بوده؛ اما همیشه سعی کرده‌ام خودم با فروش محصولاتم، مواد اولیه موردنیازم برای کار را تهیه کنم.
وی اضافه کرد: من از دیگر فعالان حوزه صنایع‌دستی خبر ندارم که آیا مورد حمایت اداره میراث فرهنگی و صنایع‌دستی قرار گرفته‌اند یا نه؛ اما بنده که تاکنون هیچ‌گونه حمایتی از طرف میراث فرهنگی نشده‌ام.
از این بانوی هنرمند خواستیم تا کمی در مورد تولید زیورآلات رزینی و بازار فروش آن برایمان بگوید. او در پاسخ عنوان کرد: زیورآلات رزین اپوکسی یا به‌اختصار زیورآلات رزینی، قطعات تزئین شده‌ای از زیورآلات هستند که در ساخت آنها از رزین اپوکسی استفاده می‌شود؛ رزین و هاردنر (سخت‌کننده) با یکدیگر مخلوط می‌شوند و درنهایت پلاستیکی کریستالی شفاف و خیلی محکمی را تولید می‌کنند.
یزدان‌فر با بیان اینکه با استفاده از رنگ‌ها و عناصر گوناگون نظیر انواع سنگ‌ها، مرواریدها، ذرات زرق و برق‌دار و انواع حشرات و گل‌ها قطعه‌ای منحصربه‌فرد ساخته می‌شود، گفت: یکی از جنبه‌های بسیار جذاب در ساخت زیورآلات رزینی ادغام آن با چوب است و زیورآلات چوب-رزین بسیار چشم‌نواز و جذاب هستند و بازار فروش خوبی هم دارند.
وی از بازار فروش محصولات صنایع‌دستی در سمنان گلایه‌مند بود و گفت: من درآمدزایی چندانی از طریق فروش محصولاتم تاکنون نداشته‌ام و فقط فعالیتم در این حوزه جنبه سرگرمی دارد.
این بانوی هنرمند می‌گوید: اگر حمایتی از سوی مسؤولان امر شوم، دوست دارم کارم را توسعه دهم و کارگاهی را راه‌اندازی کنم و بتوانم این هنر را به دیگر بانوان علاقه‌مند نیز بیاموزم.
این بانوی هنرمند با بیان اینکه یکی از اتاق‌های منزلمان را به محل کارم تبدیل کرده‌ام، گفت: فروش زیورآلات و کارهایی که انجام می‌دهم را بیشتر از طریق فروش اینترنتی و فضای مجازی انجام می‌دهم.
یزدان‌فر با بیان اینکه هر جایی می‌روم مهمانی‌ها و مراسم مختلف وسایل و زیورآلاتی که درست کرده‌ام را همراهم می‌برم تا بتوانم آنها را به فروش برسانم، گفت: مشکل من، نداشتن مکان و نبود بازار فروش است و امیدوارم تدبیری درست از سوی مسؤولان در این زمینه انجام شود و ما را به نحوی مورد حمایت خود قرار دهند.
هنرمندان از بازار فروش محصولات صنایع‌دستی در سمنان گلایه دارند
درد بی‌توجهی به تولید بومی!
«معصومه اسیری»، از دیگر بانوانی است که حرفه‌اش تولید چرخ‌های ریسندگی و بافندگی است. وی در گفت‌وگو با فارس، با بیان اینکه من و همسرم 9 سال است، مشغول این کار هستیم، می‌گوید: پدر همسرم، نجار بوده و همسرم نیز هنر نجاری را از پدر خود آموخته است.
این بانوی هنرمند با اشاره به اینکه تولید چرخ‌های ریسندگی و بافندگی را در اندازه‌های مختلف از بزرگ تا کوچک انجام می‌دهیم، می‌گوید: مشتریان چرخ‌های ریسندگی و بافندگی بزرگ اغلب افرادی هستند که کارشان حوله‌بافی است و به این چرخ‌ها نیاز دارند و چرخ‌های در اندازه‌های کوچک هم جنبه تزئینی و علاقه‌مندان خاص به خود را دارد.
اسیری ادامه داد: لاک و وردنه هم برای پخت نان نانوایی‌ها و همچنین وسایل تزئینی همچون صندوقچه و دکوری‌های چوبی درست می‌کنیم.
این بانوی هنرمند با بیان اینکه تاکنون از هیچ نهادی و حتی میراث فرهنگی حمایتی نشده‌ایم، گفت: حتی یک وام ساده هم تاکنون به ما تعلق نگرفته است تا بتوانیم کارمان و کارگاهمان را توسعه دهیم و در حقیقت باید بگویم همین بی‌مهری‌ها باعث شده کاری که انجام می‌دهیم، با وجود زحمت بسیاری که دارد؛ اما ناشناخته باقی بماند.
این بانوی پرتلاش سرخه‌ای می‌گوید: کار تبلیغات برای فروش را خودمان انجام می‌دهیم و این بسیار ناراحت‌کننده است که ما در سرخه، چرخ ریسندگی و بافندگی تولید می‌کنیم و بعد از اطرافیانمان می‌شنویم که میراث فرهنگی و صنایع‌دستی شهرمان، چرخ‌های ریسندگی و بافندگی را از یکی دیگر از شهرستان‌های استان خریداری می‌کند و این یعنی بی‌توجهی به تلاش بومی‌ها یک منطقه!
اسیری با بیان اینکه کار در حوزه صنایع چوبی پردرآمد است، گفت: فروش ما زیاد خوب نیست؛ چون چوب برای درست کردن وسایل نداریم و اگر لوازم اولیه موجود باشد، فروش خوب و درآمدمان عالی می‌شود.
وی که در کنار تولید چرخ‌های ریسندگی و بافندگی به همراه همسرش در تعمیر چرخ‌های ریسندگی نیز توانمند است، می‌گوید: کارگاه نداریم و در خانه، فضایی را به این کار اختصاص داده‌ایم و روزانه در نوبت صبح و بعدازظهر ساعاتی را مشغول به کار هستیم.
این بانوی هنرمند، انتظارش از مسؤولان تنها «حمایت» بیشتر است و می‌گوید: وقتی به میراث فرهنگی شهرمان مراجعه کردم که چرا از ما چرخ‌های ریسندگی را خریداری نکردید، با اینکه اسم ما به‌عنوان فعال حوزه صنایع‌دستی در میراث ثبت است، گفتند: «فراموش کرده‌ایم»!
برخی هنرمندان صنایع‌دستی می‌گویند که تاکنون از سوی هیچ نهادی حمایت نشده‌اند
از ادعای حمایت تا مشکلات قانونی وام‌ها
«حسن عربی»، مسؤول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرخه هم در گفت‌وگو با فارس می‌گوید: در تمام زمینه‌ها از قبیل تجهیزات، خرید تولیدات فرهنگی و کمک‌های بلاعوض در سنوات گذشته به صنعتگران صنایع‌دستی شهرستان سرخه کمک و حمایت شده است.
وی افزود: صنعتگرانی که مجوز مربوطه را در زمینه پروانه تولید انفرادی و کارگاهی دارا باشند، می‌توانند از تسهیلات تبصره ۱۸ استفاده کنند.
مسؤول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرخه عنوان کرد: تسهیلات به افرادی تعلق می‌گیرد که شرایط را دارا باشند؛ گاهی افراد برای دریافت تسهیلات دچار مشکل ضامن هستند و رفع این مشکل وظیفه دستگاه ما نبوده و نیست.
عربی اضافه کرد: در بحث تسهیلات تبصره ۱۸ نیاز به ارائه فاکتور است و مبلغ وام صنعتگر به نام صاحب فاکتور واریز می‌شود و بر اساس تسهیلاتی که دریافت می‌کنند، از محل کار آنها بازدید به عمل می‌آید.
وی بیان کرد: تا حدود دو ماه آینده، سهمیه دستگاه‌های اجرایی در حوزه مشاغل خانگی تعیین می‌شود و اعتبارات در این زمینه هر چقدر بالاتر باشد، ما هم بهتر و بیشتر می‌توانیم صنعتگران زحمتکش را زیر چتر حمایتی خود قرار دهیم.
یک مسؤول در میراث‌فرهنگی می‌گوید برخی هنرمندان برای دریافت تسهیلات دچار مشکل ضامن هستند
تسهیلات مشاغل خانگی؛ فقط یک بار!
مسؤول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرخه با بیان اینکه تا حد امکان تمامی اعضای خود اعم از هنرمندان، صنعتگران و فعالان هنری را مورد حمایت خود قرار می‌دهیم، گفت: تمام افرادی که در بخش مشاغل خانگی فعالیتی دارند و به ما مراجعه کرده‌اند، آنها را راهنمایی کرده‌ایم. افراد برای دریافت تسهیلات مشاغل خانگی در صورتی به بانک معرفی می‌شوند که هم مجوز مشاغل خانگی و هم پروانه تولید انفرادی داشته باشند.
عربی درباره گلایه بانوان شرکت‌کننده در نمایشگاه توانمندی بانوان شهرستان سرخه مبنی بر ضعف تبلیغات و اطلاع‌رسانی گفت: ما وظیفه خود را به نحو احسن در این حوزه هم در اداره شهرستان و هم در اداره کل استان انجام داده‌ایم و هیچ کوتاهی و قصوری در این زمینه انجام نشده است.
وی خاطرنشان کرد: این نمایشگاه با مشارکت فرمانداری، میراث فرهنگی، شهرداری، بسیج خواهران، سپاه و فرهنگ و ارشاد اسلامی برپا شده است.
مسؤول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان سرخه خاطرنشان کرد: صنعتگرانی که در سنوات گذشته تسهیلات مشاغل خانگی دریافت کرده‌اند، برای بار دوم نمی‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند؛ برای مثال صنعتگری چندین سال قبل مبلغ دو میلیون تومان تسهیلات دریافت کرده است، هنگام استعلام از سامانه مشاغل خانگی تمامی اطلاعات شخص مذکور در سامانه فوق به نمایش درمی‌آید و همین امر مانع تعلق گرفتن مجدد تسهیلات به فرد متقاضی می‌شود.
صنعتگرانی که تسهیلات مشاغل خانگی گرفته‌اند، برای بار دوم نمی‌توانند وام بگیرند!
«حمایت»؛ واژه‌ای مشترک بین تمام گفته‌ها
اما «حمایت»، واژه‌ای مشترک بین تمام گفته‌های فعالان، تلاشگران و صنعتگرانی است که شبانه‌روز عمر و وقت خود را صرف خلق اثری هنری، ماندگار و اصیل می‌کنند و این خواسته تمام هنرمندان است که به آنها توجه شود.
دغدغه‌های جدی هنرمندان صنایع‌دستی نشانگر این است که آن‌طور که باید و شاید از سوی متولیان این حوزه مورد توجه قرار نمی‌گیرند؛ چراکه تا سخن از انتظارات می‌شود، در یک کلام می‌گویند «حمایتمان کنند»!
از طرفی دیگر، بازار فروش محصولات و صنایع‌دستی نیز به مشکل و دغدغه و چالشی جدی بین فعالان این حوزه تبدیل شده است.
امروز با توجه به بازار داغ فروش‌های اینترنتی، دیگر خرید و فروش‌های حضوری رو به سردی رفته و لازم است مسؤولان امر در این زمینه نیز تدبیری بیندیشند و سامانی به اوضاع موجود دهند.
هنرمندان صنایع‌دستی در یک کلام می‌گویند «حمایتمان کنید»!
انتهای پیام/74007/م/
